Στις μέρες μας έχουμε αναπτύξει μια περίεργη, εν πολλοίς αμφιθυμική, σχέση με τις θετικές επιστήμες, φυσικές και βιολογικές. Από τη μια πλευρά, περιμένουμε απ’ αυτές να είναι σε θέση να διεισδύουν, να κατανοούν και να διαφωτίζουν τα πλέον δυσεπίλυτα αινίγματα του πραγματικού. Οι περισσότεροι είναι απολύτως πεπεισμένοι ότι όχι μόνο είναι δυνατόν να υπάρξει επιστημονική εξήγηση για τα πάντα, αλλά ότι υπάρχει ήδη ―και μαζί της οι «ειδικοί» που τη γνωρίζουν. Αν και οι ίδιοι δεν ξέρουν πολλά για τις θετικές επιστήμες, και ίσως δεν ενδιαφέρονται να μάθουν, εντούτοις εφησυχάζουν αναλογιζόμενοι ότι οι επιστήμονες «είναι εδώ»· θεωρούν την επιστημονική πρόοδο σχεδόν αυτόματη και αυτονόητη.

Από την άλλη πλευρά, καταμαρτυρούνται στην επιστήμη τα μύρια όσα εν σχέσει με τις πληγές του σύγχρονου κόσμου. Εφηύρε όπλα μαζικής εξόντωσης, μπορεί να κατασκευάζει τέρατα σαν σύγχρονος Φρανκενστάιν επεμβαίνοντας στα γονίδιά μας, προωθεί την τεχνητή νοημοσύνη επιδιώκοντας την υποκατάσταση του ανθρώπινου νου ―προσπαθεί να μεταβάλει την ίδια μας τη φύση. Είναι ψυχρή, αντιανθρώπινη, αλαζονική. Βεβαίως, θα μπορούσε κανείς να αντιτείνει ότι καμιά άλλη μορφή γνώσης δεν άσκησε τόσο επαναστατική και καθοριστική επίδραση στον ανθρώπινο τρόπο ζωής και σκέψης όσο οι θετικές επιστήμες· ότι η μελέτη της δομής του Κόσμου μας και της ιστορίας του, από τη στιγμή που σχηματίστηκε η ύλη ώσπου να αποκτήσει αυτοσυνείδηση, αποτελεί το σημαντικότερο πολιτιστικό δημιούργημα του ανθρώπου.

Είτε λοιπόν λατρεύει κανείς την επιστήμη είτε την τρέμει, είναι φανερό ότι οι πλέον διαδεδομένες απόψεις γι’ αυτήν εδράζονται σε μια αποκαρδιωτική άγνοια της ιστορίας της, των προβλημάτων που προσπαθεί να επιλύσει και, φυσικά, της μεθοδολογίας της. Οι αντιλήψεις του μέσου ανθρώπου για την επιστήμη δεν υπερβαίνουν τον ατομισμό των αρχαίων Ελλήνων ή, στην καλύτερη περίπτωση, ταυτίζονται με τις μηχανιστικές αντιλήψεις του 18ου αιώνα. Και τούτο υπό το κράτος ενός δεισιδαιμονικού δέους για κάθε είδους σκοταδιστική θαυματουργία, το σατανισμό, την αστρολογία, την παραψυχολογία ―που, ενώ διατείνονται ότι απελευθερώνουν την ανθρώπινη σκέψη από τα δεσμά της ορθολογικής επιστήμης, στην πραγματικότητα την κατακρημνίζουν στις νεφελώδεις προεπιστημονικές απαρχές της.

Ενώ έχει αρχίσει να χάνεται στην αχλή του χρόνου ο αιώνας στη διάρκεια του οποίου επιτεύχθηκε η τεράστια ανάπτυξη των συγκοινωνιών, της μικροηλεκτρονικής, της πληροφορικής, της πετροχημείας, συντελέστηκε η επανάσταση στις επικοινωνίες, διευρύνθηκαν οι διαστημικές εμπειρίες μας, τιθασεύτηκαν οι τιτάνιες δυνάμεις του πυρήνα του ατόμου, εξελίχθηκαν ραγδαία οι ιατρικές επιστήμες και η βιοτεχνολογία, στα μέσα της πρώτης δεκαετίας του 21ου αιώνα λοιπόν, ο πολύς κόσμος δεν γνωρίζει τι είναι τα κουάρκ, δεν έχει ιδέα για τους μηχανισμούς εξέλιξης των ειδών, αγνοεί τον Δεύτερο Νόμο της θερμοδυναμικής...

Γι’ αυτό έχει μεγάλη σημασία να διαδώσουμε, με τρόπο προσιτό για το ευρύ κοινό, τις βασικές γραμμές της σύγχρονης επιστημονικής σκέψης. Όχι μόνο για να ικανοποιηθεί η περιέργεια όσων δεν συμβιβάζονται να ζουν σε έναν τεχνολογικό κόσμο με μια ελάχιστα ακριβή ιδέα γι’ αυτόν, αλλά και επειδή, ως πολίτες των σημερινών δημοκρατιών, αντιμετωπίζουμε καθημερινά διλήμματα πολιτικά μεν αλλά με επιστημονικό υπόβαθρο ―είτε πρόκειται για την πυρηνική ενέργεια είτε για τις γενετικές επεμβάσεις είτε για τις περιβαλλοντικές μεταβολές κ.ο.κ.―, διλήμματα που απαιτούν πλήρη ενημέρωση και γνώση ώστε να μη φενακιζόμαστε από τους τεχνοκράτες και να μην παρασυρόμαστε από τους δημαγωγούς. Ο λόγος του Αλμπερτ Αϊνστάιν διατηρεί ακέραιο το νόημά του: «Είναι πολύ σημαντικό να δώσουμε στον κόσμο την ευκαιρία να αποκτήσει τις εμπειρίες από τις προσπάθειες της επιστημονικής έρευνας. Δεν αρκεί να απευθύνεται ο καθένας μας στους λίγους ειδικούς κάθε τομέα της επιστήμης. Όταν περιορίζουμε τη γνώση σε μια μικρή ομάδα, οδηγούμε σε νέκρωση το φιλοσοφικό πνεύμα του λαού μας, κι αυτό συνεπάγεται πνευματική πενία.»

Αυτές ακριβώς οι σκέψεις καθόρισαν τον προσανατολισμό της θεματολογίας των Εκδόσεων Κάτοπτρο στην εικοσαετή παρουσία τους. To παρόν περιοδικό είναι ένα δείγμα της προσπάθειάς τους να δημιουργήσουν ένα δίαυλο επικοινωνίας ανάμεσα σε επιφανείς επιστήμονες και στο πνευματικά ανήσυχο κοινό· το αποτέλεσμα καλείστε να το κρίνετε εσείς.

―Αλέξανδρος Μάμαλης, Εκδότης/Διευθυντής