|
|
 |
Σημαντικός βιότοπος
|
|
|
|
|
|
|
Με τα πολλαπλά φράγματα, τους μηχανισμούς αποτροπής των πλημμυρών και τα αρδευτικά έργα, εδώ και έναν αιώνα ο Ρίο Γκράντε αποτελεί για τους κατοίκους των πολιτειών του Κολοράντο, του Νιου Μέξικο και του Τέξας μια σημαντική πηγή πόσιμου νερού. Για το ίδιο περίπου χρονικό διάστημα οι αγρότες, οι τοπικές αρχές και οι οικολογικές οργανώσεις βρίσκονται σε αντιπαράθεση σχετικά με το ποιος έχει τα δικαιώματα χρήσης. Αλλά στη διαμάχη έχει πλέον προστεθεί και ένας νέος παράγων, ο οποίος θα μπορούσε να μεταφέρει την αντιπαράθεση για τον Ρίο Γκράντε σε εθνικό επίπεδο ―η ομοσπονδιακή κυβέρνηση. Ο υπουργός Εσωτερικών Gale Norton πρότεινε στο Κογκρέσο νομοσχέδιο που προβλέπει ένα κονδύλιο 11 εκατομμυρίων δολαρίων για τη βελτίωση της διαχείρισης, της καταμέτρησης, της αποθήκευσης και της διάθεσης των υδάτων στις νοτιοδυτικές πολιτείες των ΗΠΑ και προΐσταται μιας σειράς αντίστοιχων κατά τόπους διασκέψεων. Αν το νομοσχέδιο εγκριθεί, θα αποτελέσει την πρώτη ομοσπονδιακή επιχορήγηση αυτού του είδους για την περιοχή και τον ποταμό.
Ο ποταμός Ρίο Γκράντε, ο πέμπτος σε μήκος ποταμός της Βόρειας Αμερικής, ξεκινά από το Κολοράντο και διατρέχει 3.000 χιλιόμετρα διαμέσου των πολιτειών Νιου Μέξικο και Τέξας και της χώρας του Μεξικού ―διχοτομώντας το βόρειο ήμισυ της πλούσιας οικολογικά ερήμου Τσιουάουα― προτού εκβάλει στον κόλπο του Μεξικού. Περίπου 10 εκατομμύρια άνθρωποι ζουν κοντά στις όχθες του Ρίο Γκράντε, ενώ καμία πολιτεία ή χώρα δεν έχει τη δικαιοδοσία της διαχείρισης ή την ευθύνη για την καλή κατάσταση του ποταμού. Προς το παρόν, ποσοστό μεγαλύτερο από το 80% της παροχής του Ρίο Γκράντε στο νότο χρησιμοποιείται στη γεωργία, λέει ο γεωπόνος J. Phillip King του Πολιτειακού Πανεπιστημίου του Νιου Μέξικο. Στο παρελθόν, βέβαια, το νερό που δεν μπορούσε να χρησιμοποιηθεί θεωρούνταν άχρηστο.
Ωστόσο, την περασμένη άνοιξη ένα άγνωστο, καθόλου απειλητικό και μάλλον ασήμαντο επαπειλούμενο είδος που ονομάζεται «ασημένιος κυπρίνος του Ρίο Γκράντε» ανάγκασε τους υπευθύνους του ποταμού, για πρώτη φορά στην ιστορία, να περιορίσουν τη χρήση του νερού. Αυτό το γκριζόχρωμο ψάρι μήκους 6 εκατοστών κάποτε κολυμπούσε σε αφθονία κατά μήκος του ποταμού, όμως σήμερα περιορίζεται σε μια μικρή περιοχή 160 χιλιομέτρων στο κεντρικό Νιου Μέξικο, μόλις στο 5% της ιστορικής επικράτειάς του. Οι επιστήμονες προέβλεψαν ότι το επερχόμενο καλοκαίρι η συγκεκριμένη περιοχή θα αποξηρανθεί εξαιτίας της ανομβρίας και της υπέρμετρης χρήσης για τις ανθρώπινες δραστηριότητες, προδιαγράφοντας άσχημο μέλλον για τους εναπομείναντες κυπρίνους.
Τον Ιούνιο του 2003, ένα ομοσπονδιακό δικαστήριο αποφάσισε ότι το Γραφείο Εγγειοβελτιώσεων, η αμερικανική υπηρεσία που διαχειρίζεται τα υδάτινα αποθέματα του ποταμού, θα πρέπει με βάση έναν ομοσπονδιακό νόμο να παρέχει στα ψάρια νερό, ανεξάρτητα από τις υπόλοιπες υποχρεώσεις για άλλες χρήσεις του. Η εν λόγω υπηρεσία έχει υποχρέωση να προμηθεύει με νερό τις πόλεις και τους αγρότες των πολιτειών, η οποία όμως είναι δύσκολο να τηρηθεί υπό αυτές τις συνθήκες.
Η απόφαση αυτή, που δεν έγινε αποδεκτή από τους πολιτειακούς άρχοντες, συνέπεσε με τις προσπάθειες του υπουργείου Εσωτερικών. Εκτός από το νομοσχέδιο που πρότεινε ο Norton, το υπουργείο έχει χρηματοδοτήσει μια σειρά ημερίδων γνωστές ως Ύδωρ 2025 που ξεκίνησαν τον Ιούνιο του 2003 στο Ντένβερ. Το υπουργείο Εσωτερικών δεν έχει ασχοληθεί ενεργά με το θέμα του νερού στις νοτιοδυτικές πολιτείες από τις αρχές του 20ού αιώνα, από τότε που συνέβαλε στην κατασκευή πολλών φραγμάτων, ταμιευτηρίων και καναλιών του Ρίο Γκράντε.
Πολλές οικολογικές ομάδες ελπίζουν ότι το πρόσφατο ομοσπονδιακό ενδιαφέρον θα επιτρέψει να γίνει κάτι που οι ίδιοι δεν κατόρθωσαν να επιτύχουν παρά τις μακρόχρονες προσπάθειές τους ―να προβάλουν τον Ρίο Γκράντε σε εθνικό επίπεδο ως χώρο ο οποίος πρέπει να προστατευθεί. Το ποτάμιο σύστημα (που περιλαμβάνει τη λεκάνη του Ρίο Γκράντε και τμήμα της ερήμου Τσιουάουα) μοιάζει πολύ με έναν από παλιά αναγνωρισμένο εθνικό θησαυρό: τους υγροτόπους (Εβεργκλέιντς) της Φλόριντας. Οι δύο περιοχές εμφανίζουν εκπληκτικές ομοιότητες: αποτελούν βιότοπο για τον ίδιο περίπου αριθμό προστατευόμενων ειδών, περιλαμβάνουν ένα ποτάμιο σύστημα που τροφοδοτεί γνωστό εθνικό πάρκο, και, τέλος, και τα δύο είναι σημαντικές αγροτικές περιοχές. Ωστόσο, ο Ρίο Γκράντε δεν έχει ακόμα αποκτήσει σε εθνικό επίπεδο το κύρος του Εβεργκλέιντς.
«Η υπέρτατη πρόκληση για τον Ρίο Γκράντε» λέει ο Ron Tipton, αντιπρόεδρος των προγραμμάτων της Ένωσης για τη Διατήρηση των Εθνικών Πάρκων, «είναι να προσελκύσει την προσοχή της χώρας.» Ο Tipton επισημαίνει ότι οι προσπάθειες να προστατευθεί ο Εβεργκλέιντς ξεκίνησαν από τη δεκαετία του 1960, αλλά αναγνωρίστηκαν ως εθνικός θησαυρός μόλις το 1984, όταν ο κυβερνήτης της Φλόριντας Bob Graham απέσπασε την ομοσπονδιακή προσοχή και μια επιχορήγηση της τάξεως των 8 δισεκατομμυρίων δολαρίων.
Ο Bob Irvin, του Παγκόσμιου Ταμείου για τη Φύση (WWF), συμφωνεί. «Η συνεργασία της πολιτείας ήταν αναγκαία για την αποκατάσταση των υγροτόπων στη Φλόριντα, και θα είναι το ίδιο αναγκαία για τον Ρίο Γκράντε» επισημαίνει. « Όμως, το μυστικό της επιτυχίας θα είναι η ομοσπονδιακή πρωτοβουλία.»
|
|
|
|
|
|
