Μάρτιος 2004
7,00 € 
Επιλογή Τεύχους


Ισπανική λύτρωση
Σχεδόν ένα χρόνο μετά το ναυάγιο, ποσότητα περίπου 14.000 τόνων (από τους συνολικά 77.000 τόνους) μαζούτ παρέμεναν μέσα στο δεξαμενόπλοιο Prestige ―το οποίο βυθίστηκε στις ισπανικές ακτές τον Νοέμβριο του 2002 και κείται σε βάθος 3.800 μέτρων. Η διαρροή πετρελαίου που ακολούθησε αμέσως μετά το ατυχές γεγονός προκάλεσε οικολογικές καταστροφές κατά μήκος της ισπανικής ακτογραμμής καθώς και ζημιές στις σημαντικές ζώνες αλιείας της περιοχής της τάξεως των 700 εκατομμυρίων δολαρίων, ενώ οι επίσημες αρχές δεν έκρυβαν τις ανησυχίες τους ότι η υπολειπόμενη ποσότητα θα διέρρεε και θα συνέχιζε να μολύνει τις ακτές. Το ερώτημα που τέθηκε επιτακτικά ήταν αν οι μηχανικοί θα κατάφερναν να απομακρύνουν με ασφάλεια το επιβλαβές φορτίο.

Χρειάστηκαν μήνες προετοιμασίας και σχεδιασμού από την ισπανική εταιρεία πετρελαίου Repsol για την πρώτη απόπειρα ανάκτησης του εγκλωβισμένου πετρελαίου κατά τον Οκτώβριο του 2003. Η εταιρεία επιστράτευσε μηχανικούς ειδικευμένους σε υποβρύχιες επιχειρήσεις μεγάλου βάθους από διάφορες βιομηχανικές μονάδες. Ο Ramon Hernan, τεχνικός διευθυντής της ομάδας Repsol, ανέφερε ότι μέχρι τότε δεν είχε πραγματοποιηθεί «καμία επιτυχής προσπάθεια ανάκτησης πετρελαίου από δεξαμενόπλοιο σε βάθος μεγαλύτερο των 150 μέτρων», καθώς και ότι κανένα ρομπότ «δεν είχε καταφέρει να λειτουργήσει αποτελεσματικά σε βάθος σχεδόν 4.000 μέτρων». Η ανάκτηση του πετρελαίου απαιτούσε κατάλληλα τροποποιημένο θαλάσσιο εξοπλισμό ώστε να ανταποκρίνεται σε μεγάλα βάθη, καθώς και τηλεχειριζόμενα οχήματα (ROV). «Λιγοστές βιομηχανίες επεκτείνουν την τεχνολογία τους πέρα από τα 3.000 μέτρα βάθος· δεν υφίσταται δε εξοπλισμός κατάλληλος για βάθος 4.000 μέτρων» εξηγούσε ο Massimo Fontolan, διευθύνων σύμβουλος της SonSub Saipem, της ιταλικής εταιρείας η οποία κατασκεύασε ένα από τα τέσσερα ROV που χρησιμοποιήθηκαν στην εν λόγω επιχείρηση.

Το ROV της SonSub έφερε εις πέρας τον μεγαλύτερο όγκο της δουλειάς, συμπεριλαμβανομένου του «μπαλώματος» διάφορων ρηγμάτων στο Prestige. Παρόλα αυτά, ένας επιπρόσθετος αριθμός ROV κρίθηκε απαραίτητος, προκειμένου να εκτελεσθούν εξειδικευμένες εργασίες ―συμπεριλαμβανομένης της διάνοιξης μιας τρύπας διαμέτρου 70 εκατοστών απ’ άκρου εις άκρον στο δεξαμενόπλοιο και της προσαρμογής σε αυτή μιας διπλής βαλβίδας. Σε εκείνη την πρώτη δοκιμή, το ROV της SonSub τοποθέτησε έναν πλαστικό σάκο ύψους 20 περίπου μέτρων και διαμέτρου 2,5 μέτρων πάνω από την τρύπα. Με το άνοιγμα των βαλβίδων, το καύσιμο εξερχόταν από το δεξαμενόπλοιο και εισχωρούσε στο σάκο συλλογής σαν άκαμπτη στήλη χάρις στις πολύ χαμηλές θερμοκρασίες και στην πίεση των 380 ατμοσφαιρών.

Το πετρέλαιο είναι ελαφρύτερο από το νερό, επομένως εισχώρησε στο σάκο μόνο του. Χρειάστηκαν 18 ώρες προκειμένου να γεμίσει ο σάκος με 100 τόνους πετρελαίου. Η επιστημονική ομάδα του Crispulo Gallego, χημικού μηχανικού στο Πανεπιστήμιο της Ουέλβα, στην Ισπανία, προσομοίωσε τη συμπεριφορά του καυσίμου σε πίεση 150 και 400 ατμοσφαιρών, αντίστοιχα, και διαπίστωσε ότι το ιξώδες του πετρελαίου εξαρτιόταν από την ταχύτητα ροής του, η οποία όμως αναμενόταν να μειώνεται όσο θα χαμήλωνε το επίπεδο του καυσίμου μέσα στις δεξαμενές του Prestige. Ως συνέπεια, το εναπομείναν καύσιμο θα γινόταν πιο παχύρρευστο και θα εξερχόταν δυσκολότερα. Προτάθηκαν διάφορες λύσεις για το πρόβλημα. Μία από αυτές προέβλεπε να ανοιχτούν περισσότερες τρύπες, ωστόσο το πλήθος και η διάμετρος των τρυπών που μπορούσαν να ανοιχτούν επί των δεξαμενών ήταν περιορισμένα. Κατά μια άλλη εκδοχή, οι μηχανικοί μπορούσαν να διοχετεύσουν θαλασσινό νερό μέσα στις δεξαμενές ώστε να αναγκάσουν το καύσιμο να εξέλθει. Προϋπόθεση γι’ αυτό ήταν να μην τεθεί σε κίνδυνο η δομική ακεραιότητα των δεξαμενών.

Πέραν αυτών, θα χρειαστεί να επανασχεδιαστεί και ο γιγαντιαίος σάκος συλλογής του αντλούμενου πετρελαίου, καθώς, αν και αποτελούμενος από πολλαπλά στρώματα ανθεκτικών πολυμερών, διαλύθηκε μόλις ανυψώθηκε και τοποθετήθηκε μέσα σε κατάλληλα διαμορφωμένη δεξαμενή πλοίου στην επιφάνεια της θάλασσας. Ευτυχώς, δεν διέφυγε η παραμικρή ποσότητα πετρελαίου στη θάλασσα. Παρά τις εμφανείς προκλήσεις, ο Hernan είναι πεπεισμένος ότι το υπόλοιπο πετρέλαιο δεν θα διαφύγει. Η όλη προσπάθεια μάλιστα αποβλέπει στο να ανακτηθεί η υπόλοιπη ποσότητα πετρελαίου μέχρι τις αρχές του καλοκαιριού.