|
|
 |
Κρυογονική κοπή
|
|
|
|
|
|
|
Κάποτε η νυχτερινή τηλεοπτική ζώνη κατακλυζόταν από μια διαφήμιση που προωθούσε το «καταπληκτικό μαχαίρι Ginsu», το οποίο δεν χρειαζόταν ποτέ ακόνισμα. Στη διαβόητη αυτή διαφήμιση, η λεπίδα διέτεμνε με ευκολία κονσέρβες και στη συνέχεια έκοβε με επιδεξιότητα μια ντομάτα σε φέτες λεπτές σαν τσιγαρόχαρτο. Κάποιοι μηχανικοί παρήγαγαν πρόσφατα μια καινοτόμο βιομηχανική κοπτική συσκευή με δυνατότητες που θυμίζουν το μαχαίρι Ginsu· η εν λόγω συσκευή χρησιμοποιεί ένα υπερηχητικό ρεύμα υγρού αζώτου υψηλής πίεσης. Το Nitrojet, όπως λέγεται, κόβει σχεδόν τα πάντα ―σιδηροδοκούς, τσιμεντόπλακες, κορμούς σφαγίων― και ποτέ δεν στομώνει.
Η τεχνολογία Nitrojet αναπτύχθηκε κατ’ αρχάς τη δεκαετία του 1990 από επιστήμονες του Εθνικού Τεχνολογικού Εργαστηρίου του Αινταχο (INEL) ως μη θερμική μέθοδος για το άνοιγμα βαρελιών που περιείχαν εύφλεκτα απόβλητα. Ο Ron Warnecke, πρόεδρος της TRUtech, μιας εταιρείας που εδρεύει στο Αινταχο Φολς και η οποία αναλαμβάνει προσπάθειες για την απομόλυνση και τον παροπλισμό στρατιωτικών πυρηνικών εγκαταστάσεων, σκόνταψε πάνω στο σύστημα που βρισκόταν ακόμη στο στάδιο της ανάπτυξης κατά τα τέλη της δεκαετίας του 1990, όταν αναζητούσε έναν περιβαλλοντικά ασφαλή τρόπο για να καθαρίσει και να διαλύσει εξοπλισμό κατεργασίας πλουτωνίου. Η TRUtech πήρε δίπλωμα ευρεσιτεχνίας για την τεχνολογία και ανέπτυξε το πρωτότυπο του INEL σε εμπορεύσιμο προϊόν.
Η δέσμη υπέρψυχρου αζώτου, η οποία εκτοξεύεται από ειδικά ακροφύσια προσαρμοσμένα σε μια ράβδο που κρατιέται στο χέρι ή κατευθύνεται με ρομποτικό μηχανισμό, σχίζει τόσο καλά τα διάφορα υλικά επειδή το πυκνό υγροποιημένο αέριο εισχωρεί στις ρωγμές των στερεών και κατόπιν διαστέλλεται ταχύτατα, σπάζοντάς τα από μέσα. Η αποτελεσματικότητα της διαδικασίας αυτής για διάφορες εφαρμογές εξαρτάται από την πίεση (420 έως 4.200 τεχνικές ατμόσφαιρες), τη θερμοκρασία (149 έως -179 βαθμοί Κελσίου) και την απόσταση ώς το προς επεξεργασία αντικείμενο που επιλέγει ο χρήστης. Με χαμηλότερες πιέσεις, το ρεύμα από το ακροφύσιο μπορεί να βγάλει επικαλύψεις που αφαιρούνται δύσκολα ακόμη και από ευαίσθητες επιφάνειες, με αποτελέσματα καλύτερα από όλες σχεδόν τις άλλες διαδικασίες καθαρισμού.
Επιπλέον, η κρυογονική δέσμη δεν δημιουργεί δευτερογενή απόβλητα ή νέα μόλυνση· καθώς η μη τοξική, υπέρψυχρη «λεπίδα» θερμαίνεται, απλώς χάνεται στον αέρα. Τα επικίνδυνα απορρίμματα που τυχόν θα παραχθούν κατά την απογύμνωση ή την κοπή μπορούν να αναρροφηθούν στο σημείο όπου πέφτει η δέσμη.
Οι τεχνικοί τής NASA χρησιμοποιούν τώρα ένα σύστημα Nitrojet στο Διαστημικό Κέντρο Kennedy για να αφαιρέσουν με ακρίβεια θερμοπροστατευτικές επικαλύψεις από τις εσωτερικές επιφάνειες των ενισχυτών των στερεών πυραύλων του διαστημικού λεωφορείου. Η χρησιμοποίηση δεσμών νερού ή παρόμοιων λειαντικών-βλητικών μεθόδων θα απαιτούσε να υποβληθεί σε επεξεργασία ολόκληρη η εσωτερική επιφάνεια, υπογραμμίζει ο Warnecke. Εν τω μεταξύ, το πολεμικό ναυτικό των ΗΠΑ υπέγραψε συμβόλαιο με σκοπό να χρησιμοποιήσει μονάδες Nitrojet για την αφαίρεση αντιδιαβρωτικών επικαλύψεων από καταστρώματα και κύτη πλοίων, καθώς και από κεραίες και θόλους ραντάρ. Μεταξύ των άλλων που δοκιμάζουν τη συγκεκριμένη τεχνολογία περιλαμβάνονται οι αεροδιαστημικές επιχειρήσεις Boeing και Northrop Grumman, οι κατασκευαστές ημιαγωγών Semitool και Rogers, η εταιρεία παραγωγής χρωμάτων Sherwin-Williams, η Merrimac Industries (κατασκευάζει εξαρτήματα από πολυουρεθάνη) και οι επιχειρήσεις συσκευασίας κρεάτων Hormel-ConAga.
Οι τιμές των συστημάτων Nitrojet αρχίζουν από τις 200.000 έως 300.000 δολάρια για μονάδες χαμηλής πίεσης και φτάνουν στις 450.000 δολάρια για το πλήρες σύστημα. Αυτά τα νούμερα σημαίνουν ότι υπάρχει μια σημαντική επιβάρυνση σε σύγκριση με τις 150.000 δολάρια που στοιχίζει μια συμβατική εγκατάσταση δέσμης νερού, αλλά οι οπαδοί της τεχνολογίας διατείνονται ότι οι μοναδικές της δυνατότητες αξίζουν το πρόσθετο κόστος. Ωστόσο, μην περιμένετε να κάνει την εμφάνισή της στις διαφημιστικές ταινίες της νυχτερινής τηλεοπτικής ζώνης, όσες ευκολίες πληρωμής κι αν προσφέρονται.
|
|
|
|
|
|
