|
|
 |
Homo carnivorus
|
|
|
|
|
|
|
Η οργάνωση People for the Ethical Treatment of Animals προτρέπει το κοινό να υιοθετήσει τη χορτοφαγία, την «πιο υγιεινή, ευγενική και φιλεύσπλαχνη επιλογή για τα ζώα, τον άνθρωπο και τον πλανήτη». Αλλά εσείς μη βιαστείτε να πετάξετε το χασαπομάχαιρο. Οι σαρκοφάγες τάσεις μας ανάγονται στο απώτατο παρελθόν του είδους, η δε ικανότητά μας να αντιμετωπίζουμε τα μειονεκτήματα της κρεοφαγίας (υψηλή χοληστερόλη, παράσιτα και λοιμώξεις) ίσως προέρχεται από ορισμένα γονίδια.
Ενδεχομένως, μάλιστα, η κρεοφαγία να έχει μεγάλη σχέση με τον προσδιορισμό sapiens που συνοδεύει το γένος μας Homo. Για τους προγόνους μας, το κρέας συνιστούσε καλύτερη πηγή συγκεντρωμένων θερμίδων και θρεπτικών ουσιών απ’ ό,τι τα χόρτα και οι σαρκώδεις καρποί. Και επειδή δεν ήταν το μεγαλύτερο και πιο δυνατό από τα μέλη της τροφικής αλυσίδας, ο Homo carnivorus χρειαζόταν περισσότερη πονηριά και τεχνάσματα για να οριζοντιώνει μέχρι και μαστόδοντο. Κατά μια θεωρία, έτσι εξελίχθηκε ο μεγαλύτερος εγκέφαλος και η παρατεταμένη περίοδος ανατροφής και μαθητείας προκειμένου η εκμάθηση του κυνηγιού να γίνει η αρτιότερη δυνατή. Με τις αλλαγές αυτές επιμηκύνθηκε και η διάρκεια της ζωής, μιας και οι προϊστορικοί κυνηγοί δεν εννοούσαν να τελειοποιούν τις δεξιότητές τους μέχρι σε σχετικά προχωρημένη ηλικία.
Αλλά η κρεοφαγία έχει και το κόστος της: Αυξημένος κίνδυνος για καρδιοπάθεια, εγκεφαλικό επεισόδιο, καρκίνο, διαβήτη και αρθρίτιδα. Αυτό θα πρέπει να ίσχυε και στο Πλειόκαινο, πάνω από 2 εκατομμύρια χρόνια πριν, όταν το κρέας προστέθηκε στο μενού των χορτοφάγων προγόνων μας. Ο γεροντολόγος Caleb Finch και ο ανθρωπολόγος Craig Stanford, του Πανεπιστημίου της Νότιας Καλιφόρνιας, ισχυρίζονται σε άρθρο τους σε πρόσφατο τεύχος τού Quarterly Review of Biology ότι υπάρχουν τουλάχιστον 8 γονίδια «προσαρμογής στην κρεοφαγία», τα οποία ενδεχομένως βοήθησαν τους πρώτους ανθρώπους να αντιμετωπίζουν τη χοληστερόλη, τις λοιμώξεις και όποιες άλλες ασθένειες προέρχονται από το κρέας. «Αν έχουν δίκιο, ίσως μπορέσουμε να απομονώσουμε κάποια από τα γονίδια που εμπλέκονται σε αυτή τη διαδικασία, και ίσως τελικά να προσδιορίσουμε την εξέλιξή τους» λέει ο Hillard S. Kaplan, ανθρωπολόγος στο Πανεπιστήμιο του Νιου Μέξικο, ο οποίος έχει συνεργαστεί με τον Finch.
Ένα παράδειγμα είναι μια παραλλαγή της απολιποπρωτεΐνης Ε (το αλληλόμορφο apo E3), η οποία μεσολαβεί για την πρόσληψη χοληστερόλης και λιπών από τα κύτταρα και παίζει προστατευτικό ρόλο τόσο στις καρδιαγγειακές παθήσεις όσο και στη νόσο του Alzheimer. Αλλα πρωτεύοντα, όπως οι χιμπαντζήδες, έχουν διαφορετικό γονίδιο apo E και συνήθως εμφανίζουν υψηλή χοληστερόλη σε συνθήκες αιχμαλωσίας, όπου διάγουν καθιστική ζωή ή με διαιτολόγιο συχνά πλούσιο σε λίπη. Σε άγρια κατάσταση, οι χιμπαντζήδες τρώνε σχετικά λίγο κρέας. «Εμείς οι άνθρωποι έχουμε εμμονή με τη χοληστερόλη και τα κορεσμένα λίπη» σημειώνει ο Stanford. «Στην πραγματικότητα, ως είδος διαθέτουμε εκπληκτική ανοσία στη δράση της.»
Ο Stanford λέει πως αυτή η έρευνα συμφωνεί με ένα άλλο πρόσφατο εύρημα, ότι μια γενετική μετάλλαξη που συνέβη πριν 2,4 εκατομμύρια χρόνια προκάλεσε μείωση στο μέγεθος των σιαγόνων. Χωρίς τη βαριά μυομασητήρια κατασκευή, ο εγκέφαλος ήταν σε θέση να μεγαλώσει, σημαίνοντας έτσι την απόκλιση των ανθρώπων από τους ανθρωποειδείς πιθήκους. Ενδεχομένως εκείνη την περίοδο οι πρόγονοι του ανθρώπου πρωτοξεκινούσαν να χρησιμοποιούν λίθινα εργαλεία για να «πετσοκόβουν» τα κουφάρια, και έτσι βασίζονταν λιγότερο στις πελώριες κάτω γνάθους για να επεξεργάζονται το σκληρό δέρμα.
Η δημοσίευση των Finch και Stanford δεν έχει απολογητική διάθεση για την πλούσια σε πρωτεΐνη διατροφή μας. «Το πρόβλημα με τη δίαιτα Atkins είναι ότι παραγνωρίζει το γεγονός πως στην ανθρώπινη προϊστορία η κρεοφαγία δεν ήταν ελάττωμα, αφού το κρέας αποτελούσε αγαθό σπάνιο και δυσεύρετο» λέει ο Stanford, παρατηρώντας ότι τα αβγά, άλλη μια τροφή που συνιστά ο Atkins, ήταν διαθέσιμα μόνο την άνοιξη, όταν φώλιαζαν τα άγρια πουλιά. Τα αβγά με μπέικον ως καθημερινό πρωινό σίγουρα κρύβουν δυσμενείς συνέπειες αν δεν συνοδεύονται από κατανάλωση θερμίδων ισοδύναμη με εκείνη των κυνηγών-τροφοσυλλεκτών προγόνων μας. «Η κρεοφαγία αποτελεί φυσικό τύπο διατροφής, δεδομένης όμως μιας επαρκούς φυσικής δραστηριότητας» λέει ο Caleb. Παρ’ όλα αυτά, η πάλαι ποτέ σχετική σπανιότητα του κρέατος ίσως εξηγεί το γιατί δεν απαιτείται πειθώ για να παρακινηθεί κάποιος να καταβροχθίσει μια πιατέλα παϊδάκια ή μια σούβλα αρνί, ενώ το να πειστεί ο κόσμος να καταναλώνει τρίτη και τέταρτη μερίδα φρούτων και λαχανικών αποτελεί το απογοητευτικό, αλλά συνάμα και εξοργιστικό, χαρακτηριστικό κάθε εκστρατείας για τη δημόσια υγεία.
|
|
|
|
|
|
