Αύγουστος 2004
7,00 € 
Επιλογή Τεύχους


Φειδωλοί υπολογιστές
Το να τίθεται ο προσωπικός υπολογιστής (PC) σε κατάσταση οικονομικής λειτουργίας (αναμονής), είναι το μόνο μέσον που έχουν στη διάθεσή τους οι χρήστες για εξοικονόμηση ενέργειας εκτός από το συχνό, συνήθως άβολο, κλείσιμό του. Τώρα όμως η προσπάθεια εξοικονόμησης ενέργειας στα PC απέκτησε έναν νέο στόχο: τα τροφοδοτικά ισχύος.

Όταν λειτουργεί το PC, το τροφοδοτικό του μετατρέπει κατά κανόνα μόνο το 60% με 70% της ισχύος εναλλασσόμενου ρεύματος που παρέχει το δίκτυο στην απαραίτητη συνεχή τάση των 12, των 5 και των 3,3 βολτ. Η υπόλοιπη ενέργεια χάνεται κυρίως ως θερμότητα. Καθένα από τα 206 εκατομμύρια PC που χρησιμοποιούνται στις ΗΠΑ καταναλώνει κατά μέσον όρο ενέργεια 300 κιλοβατώρων ετησίως, ενώ στο ποσό αυτό δεν περιλαμβάνεται η ενέργεια που καταναλώνει η οθόνη. Όπως δηλώνουν οι ερευνητές, η κατασκευή τροφοδοτικών για PC με απόδοση 80% θα μπορούσε να περιορίσει κατά 1% με 2% τη συνολική κατανάλωση ενέργειας στις ΗΠΑ και να εξοικονομήσει 1 δισεκατομμύριο δολάρια, ή και ακόμα περισσότερα, από τις ετήσιες δαπάνες της χώρας σε ηλεκτρική ενέργεια, ενώ παράλληλα θα μείωνε σημαντικά τις εκπομπές των σταθμών παραγωγής της.

Αυτός είναι ο στόχος των νέων προσπαθειών εξοικονόμησης ενέργειας που αναλαμβάνουν ομοσπονδιακές και πολιτειακές υπηρεσίες, περιβαλλοντολογικές οργανώσεις, επιχειρήσεις ηλεκτρικής ενέργειας και η βιομηχανία ηλεκτρονικών υπολογιστών. «Στο παρελθόν», αναφέρει ο Craig Hershberg, διευθυντής του προγράμματος Energy Star της αμερικανικής Υπηρεσίας Προστασίας του Περιβάλλοντος (EPA), «προωθούσαμε τη διεύρυνση στη χρήση των τρόπων “οικονομικής λειτουργίας”, με σκοπό την εξοικονόμηση ενέργειας από τα PC. Ωστόσο, ανακαλύψαμε ότι η προσέγγιση αυτή δεν ήταν επαρκώς ικανοποιητική, διότι η εφαρμογή της εξαρτάται από τη φιλοτιμία των χρηστών, πολλοί εκ των οποίων επεδείκνυαν πλήρη αδιαφορία. Επιπλέον, πολλοί οικιακοί υπολογιστές και συστήματα ψυχαγωγίας συνδέονται σε δίκτυο και, για να είναι πλήρως λειτουργικά, πρέπει να παραμένουν δικτυωμένα, γεγονός που καθιστά δύσκολη τη διαχείριση της μετάβασης σε κατάσταση οικονομικής λειτουργίας. Αντίθετα, συνεχίζει ο Hershberg, «αποβλέπουμε στην αύξηση της απόδοσης των τροφοδοτικών των PC ―στόχος που δεν απαιτεί καμία συμμετοχή του χρήστη».

Τα σημερινά PC χρησιμοποιούν τροφοδοτικά μεταγόμενου τρόπου (SMPS), αναφέρει ο Michael Archer, τεχνικό στέλεχος της EOS, ενός τμήματος της αμερικανικής Celetronix με έδρα το Σίμι Βάλεϊ της Καλιφόρνιας. Τα τροφοδοτικά SMPS βασίζονται σε διακόπτες ταχείας απόκρισης για την αποκοπή και αποκατάσταση του ρεύματος, το οποίο τελικά μετατρέπεται σε σήματα χαμηλής συνεχούς τάσης. Στα κοινά SMPS, «το ρεύμα εξαναγκάζεται, παρά τη θέλησή του, να περάσει και να αποκοπεί» εξηγεί ο Archer. «Αντίθετα, στα υψηλότερης απόδοσης SMPS, αυτό γίνεται σε συντονισμό, με αποτέλεσμα να υπάρχουν λιγότερες απώλειες.» Τα συγκεκριμένα τροφοδοτικά συνδυάζουν καλύτερα τη ζήτηση με την παροχή ενέργειας, μειώνοντας έτσι τις ενεργειακές απώλειες.

Στους πρόσφατους ελέγχους επιδόσεων, τα τροφοδοτικά που είχαν απόδοση 80% περιόρισαν γενικά την κατανάλωση ενέργειας κατά 15% με 25%, δηλώνει ο Chris Calwell, διευθυντής έρευνας και σχεδιασμού τής Ecos Consulting, μιας εταιρείας στο Πόρτλαντ του Όρεγκον που προωθεί «ενεργειακώς αποδοτικά» προϊόντα. «Τέτοιου είδους βελτιωμένες μονάδες θα αύξαναν το κόστος ανά τεμάχιο κατά 5 περίπου δολάρια· σε τέσσερα χρόνια, όμως, η χρήση τους θα είχε οδηγήσει σε μείωση της δαπάνης για ηλεκτρική ενέργεια κατά 25 δολάρια.»

Η περιστολή ενεργειακής σπατάλης αφορά και τις ενεργοβόρες κεντρικές μονάδες επεξεργασίας (CPU) και τις κάρτες γραφικών. Η Intel, για παράδειγμα, αλλά και άλλες εταιρείες κατασκευής τσιπ, στους κατασκευαστές επιτραπέζιων υπολογιστών πουλάνε πλέον CPU σχεδιασμένες για φορητούς υπολογιστές. Οι κεντρικές μονάδες επεξεργασίας των φορητών υπολογιστών, οι οποίες έχουν σχεδιαστεί ώστε να μεγιστοποιούν τη διάρκεια ζωής της μπαταρίας, μπορούν να μειώνουν τις ταχύτητες επεξεργασίας τους και έτσι να χρειάζονται μικρότερη τάση. Επιπλέον, οι μηχανικοί αναζητούν τρόπους για να βελτιώσουν την απόδοση των νεότερων καρτών γραφικών, οι οποίες μπορεί να καταναλώνουν έως και 50 με 60 βατ καθεμιά ―όσο δηλαδή ένας ολόκληρος υπολογιστής.

Η Ecos και ο περιβαλλοντικός «κέρβερος», το Συμβούλιο Προστασίας Φυσικών Πόρων (NRDC), συνεργαζόμενοι με την Intel και άλλες εταιρείες, προκήρυξαν ένα διαγωνισμό σε παγκόσμιο επίπεδο με σκοπό την ανάδειξη καινοτόμων σχεδιαστικών ιδεών που θα μπορούσαν να αυξήσουν σημαντικά την απόδοση (επισκεφθείτε την ιστοσελίδα www.efficientpowersupplies.org). Εν τω μεταξύ, ερευνητές τής Ecos αναπτύσσουν τρόπους βαθμολόγησης των ενεργειακών επιδόσεων των PC ―κατά ανάλογο τρόπο που τα χιλιόμετρα ανά λίτρο αξιολογούν τη χρήση ενός καυσίμου στα αυτοκίνητα. Αυτός ο τρόπος μέτρησης θα μπορούσε να χρησιμεύσει ως μια νέα βάση αποτίμησης της ενεργειακής απόδοσης των ηλεκτρονικών υπολογιστών.