Δεκέμβριος 2004
7,00 € 
Επιλογή Τεύχους


Η πυξίδα του Αϊνστάιν
Ισορροπώντας πάνω σε έναν «περιστρεφόμενο δίσκο σερβιρίσματος» (―γιατί όχι;― πάνω σε μια τεράστια μαγνητική βελόνα) με ένα γυροσκόπιο σε κάθε χέρι: αυτό είναι το νοητικό πείραμα που οδήγησε τους Αϊνστάιν και De Haas στην επιτυχή εξήγηση της μαγνήτισης του σιδήρου. Όταν δύο γυροσκόπια, που περιστρέφονται αντίθετα απ’ ό,τι οι δείκτες του ρολογιού, κρατιούνται με τα χέρια τεντωμένα, άρα και με τους άξονές τους να «δείχνουν προς τα έξω», οι στροφορμές τους, ως ίσες και αντίθετες, έχουν άθροισμα μηδέν. Όταν, όμως, τα χέρια σηκώνονται όρθια, οι στροφορμές των γυροσκοπίων γίνονται ομόρροπες, οπότε το άθροισμά τους παύει πλέον να είναι μηδέν. Επειδή η ολική στροφορμή του συστήματος «γυροσκόπια-δίσκος» διατηρείται, ο περιστρεφόμενος δίσκος σερβιρίσματος πρέπει να έχει ίση και αντίθετη στροφορμή από αυτή των δύο γυροσκοπίων, οπότε να στρέφεται σύμφωνα με τους δείκτες του ρολογιού. Ομοίως (σύμφωνα με τη θεωρία τους, που αργότερα αναθεωρήθηκε), όταν οι τροχιές που διαγράφουν τα ηλεκτρόνια γύρω από τα άτομα σιδήρου στο εσωτερικό μιας σιδερένιας ράβδου ευθυγραμμίζονται από ένα εξωτερικά εφαρμοζόμενο μαγνητικό πεδίο, ολόκληρη η ράβδος αρχίζει να περιστρέφεται.