|
|
 |
Αναπνέοντας ηπατίτιδα
|
|
|
|
|
|
|
Σύμφωνα με την «υπόθεση της υγιεινής διαβίωσης», τα αυξανόμενα ποσοστά κρουσμάτων άσθματος, αλλεργικής ρινίτιδας (πυρετός από χόρτο), εκζέματος και άλλων αλλεργικών εκδηλώσεων προέρχονται από τις υπερβολικές συνθήκες υγιεινής που επικρατούν στις βιομηχανοποιημένες χώρες. Σύμφωνα με αυτή τη θεωρία, επειδή τα παιδιά εκτίθενται σε μειωμένο αριθμό βακτηρίων και ιών, το ανοσοποιητικό τους σύστημα υπεραντιδρά με άλλες μη νοσογόνες ουσίες, όπως είναι η σκόνη και ο θυμός.
Αυτή η υπόθεση, ωστόσο, δεν μπορεί να εξηγήσει γιατί μερικά άτομα είναι πιο ευάλωτα από τα άλλα ή γιατί άλλα που εκτίθενται σε μολυσμένο περιβάλλον προσβάλλονται από βρογχικό άσθμα. Τώρα, όμως, σε μια γενετική μελέτη για την εμφάνιση αλλεργίας επισημαίνεται ένας εύλογος μηχανισμός: φαίνεται ότι ο ιός της ηπατίτιδας Α, ο οποίος βρίθει σε μολυσμένο περιβάλλον, μπορεί να προστατεύσει από την εκδήλωση άσθματος.
Διαπιστώνοντας ότι οι αλλεργίες τείνουν να είναι οικογενείς, μια ομάδα, με επί κεφαλής τον Dale Umetsu και την Rosemarie DeKruyff της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Stanford, αναζήτησε γενετικούς παράγοντες. «Γνωρίζαμε ότι το να βρούμε ένα γονίδιο που να ευαισθητοποιεί τον οργανισμό για βρογχικό άσθμα θα ήταν ένα πολύ σημαντικό επίτευγμα· γι’ αυτό αποφασίσαμε να απλοποιήσουμε το πρόβλημα χρησιμοποιώντας ποντικούς ως μοντέλα» λέει ο Umetsu. Οι μελέτες παραπέμπουν σε ένα γονίδιο, το ΤΙΜ-1, το οποίο ευαισθητοποιεί γενετικά τους ποντικούς της μελέτης για άσθμα.
Αλλά τα αποτελέσματα των ερευνητών ξεπέρασαν τις προσδοκίες τους. «Το γονίδιο ΤΙΜ-1 είναι επίσης ο υποδοχέας για τον ιό της ηπατίτιδας Α» εξηγεί ο Umetsu σε συμπόσιο της Novartis, στο Λονδίνο τον περασμένο Ιούλιο. Αυτή ήταν μια στρατηγικής σημασίας ανακάλυψη, διότι ο Paolo Matricardi, ο οποίος τώρα εργάζεται στο Νοσοκομείο Παίδων Bambino Gesù στη Ρώμη, έχει ανακαλύψει ότι οι αλλεργίες εμφανίζουν μικρότερη συχνότητα σε άτομα που έχουν εκτεθεί στον ιό της ηπατίτιδας Α. Η ηπατίτιδα Α μεταδίδεται με τα κόπρανα κάποιου μολυσμένου ατόμου και εκδηλώνεται με ίκτερο και γριππώδη συνδρομή. Συνήθως η νόσος διατρέχει ήπια και αυτοϊάται.
Η ομάδα τού Stanford βρήκε ότι στο ανθρώπινο γονιδίωμα υπάρχει είτε μια μακρά είτε μια βραχεία μορφή τού ΤΙΜ-1. Σε μια μελέτη, στην οποία συμμετείχαν 375 άτομα, οι ερευνητές είδαν ότι αυτοί που έφεραν στο γονιδίωμά τους τη μακρά μορφή του γονιδίου ΤΙΜ-1 και παράλληλα είχαν μολυνθεί από τον ιό της ηπατίτιδας Α, εμφάνιζαν πιθανότητα 25% να προσβληθούν από βρογχικό άσθμα όπως και αυτοί με τη βραχεία μορφή του ίδιου γονιδίου. (Συνολικά, περίπου το 7% με 10% των παιδιών στις ΗΠΑ θα προσβληθεί από άσθμα.) Η προστασία φαίνεται να εξαρτάται από δύο κρίσιμους παράγοντες: αφενός η κληρονόμηση της κατάλληλης μορφής του γονιδίου και αφετέρου η λοίμωξη από τον ιό της ηπατίτιδας Α.
Για την εμφάνιση του άσθματος, αυτά τα προκλητικά αποτελέσματα υπογραμμίζουν τη σημασία των γενετικών αλληλεπιδράσεων με το περιβάλλον. Στις ΗΠΑ, από το γεγονός ότι το 63% των λευκών, το 46% των ασιατών και το 64% των μαύρων φέρουν στο γονιδίωμά τους τη μορφή τού ΤΙΜ-1 που προστατεύει από το άσθμα, μια σημαντική επίδραση από τη λοίμωξη με ηπατίτιδα Α μπορεί να βάλει τις αλλεργίες στο περιθώριο. Όμως, ενώ πριν από τη δεκαετία του 1970 κυριολεκτικά όλοι είχαν μολυνθεί με τον ιό, σήμερα, λόγω των στείρων συνθηκών, μόλις το 10% με 20% του πληθυσμού των ανεπτυγμένων χωρών έχει εκτεθεί σε αυτόν.
Αν το κλειδί στην προστασία είναι η υγιεινή διαβίωση, γιατί τα παιδιά στην ενδοχώρα υποφέρουν από σοβαρό άσθμα; Σε μία από τις επικρατέστερες θεωρίες υποστηρίζεται ότι η έκθεση στα κόπρανα κατσαρίδας αναζωπυρώνει το πρόβλημα, το οποίο φαίνεται να αντιτίθεται στη θεωρία της ηπατίτιδας Α και στην υπόθεση της υγιεινής διαβίωσης. Ωστόσο, ο Matricardi τονίζει ότι στις υποβαθμισμένες περιοχές λόγω ανεργίας και ανέχειας, όπως και παντού στις ΗΠΑ, η λοίμωξη διά των κοπράνων έχει εξασθενήσει. «Αυτά τα παιδιά έχουν ατυχήσει: τώρα είναι επιδεκτικά εμφάνισης αλλεργικών εκδηλώσεων ενώ παραμένουν εκτεθειμένα σε αλλεργιογόνα από κατσαρίδες και ποντίκια, στη σκόνη και στον καπνό των τσιγάρων» αναφέρει ο ίδιος.
«Η έκθεση σε ηπατίτιδα Α είναι ένας πιθανός μηχανισμός του τρόπου στον οποίο βασίζεται η υπόθεση της υγιεινής διαβίωσης» αναφέρει ο γενετιστής William Cookson του Κέντρου Wellcome για τη Γενετική του Ανθρώπου στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης. Η ομάδα τής Umetsu δημοσίευσε μια «ενδιαφέρουσα εργασία, αλλά η μελέτη θέλει παρακολούθηση» προσθέτει ο Cookson. «Θα είχε ενδιαφέρον αν επιβεβαιωνόταν ή αν γενικευόταν». Φυσικά, ουδείς θα επιθυμούσε να επιστρέψει στις παλιές μέρες των αμφίβολων συστημάτων αποχέτευσης και των ανεξέλεγκτων λοιμώξεων ώστε να απαλλαχθεί από το άσθμα. Επί του παρόντος, η ομάδα τού Stanford διεξάγει μελέτες για να διαπιστώσει αν ο εμβολιασμός θα είναι αποτελεσματικός.
|
|
|
|
|
|
