Επειδή η δεινότητα στο σκάκι μπορεί εύκολα να μετρηθεί και να υποβληθεί σε πειραματική εξέταση στο εργαστήριο, το παιχνίδι αυτό έχει αποτελέσει σημαντικό μέσο ελέγχου θεωριών της γνωσιακής επιστήμης.
Οι ερευνητές έχουν βρει στοιχεία που υποστηρίζουν την άποψη ότι οι διεθνείς μεγάλοι σκακιστές (GM) βασίζονται σε ένα τεράστιο απόθεμα γνώσεων σχετικά με σκακιστικές θέσεις. Κάποιοι επιστήμονες έχουν διατυπώσει τη θεωρία ότι οι διεθνείς μεγάλοι μετρ οργανώνουν τις πληροφορίες σε «τεμάχια», τα οποία μπορούν εύκολα να ανακτούν από την μακρόχρονη μνήμη τους και να τα επεξεργάζονται στη μνήμη εργασίας.
Για τη συγκέντρωση όλου αυτού του όγκου δομημένης γνώσης, οι διεθνείς μεγάλοι μετρ κατά κανόνα μελετούν επί χρόνια, καταβάλλοντας πολλή προσπάθεια και αντιμετωπίζοντας συνεχώς προκλήσεις που βρίσκονται κάθε φορά λίγο παραπάνω από την τρέχουσα επίδοσή τους. Οι κορυφαίοι της μουσικής, των μαθηματικών και του αθλητισμού φαίνεται ότι κατακτούν τη στεφάνη του ειδήμονος με τον ίδιο τρόπο, παρακινούμενοι επίσης από την άμιλλα και τη χαρά της νίκης.
