|
|
 |
Καθέλκυση στον Αρη
|
|
|
|
|
|
|
Τα διαφημιστικά σποτ των αυτοκινήτων τοποθετούν τα οχήματά τους στα πιο απίθανα μέρη: στις πλαγιές απότομων βράχων, στην κορυφή πέτρινων στύλων, στη μέση της ερήμου. Όμως η NASA ετοιμάζεται να τα ξεπεράσει όλα. Για το 2010 σχεδιάζει να προσεδαφίσει στον Αρη ένα Mini Cooper ―για την ακρίβεια, ένα τηλεκατευθυνόμενο όχημα-ρομπότ του ίδιου περίπου μεγέθους και βάρους. Και σχεδιάζει να το πράξει χρησιμοποιώντας μια διαδικασία που δεν έχουμε ξανασυναντήσει έως τώρα στις διαστημικές πτήσεις: θα κατευθύνει το σκάφος στην τοποθεσία προσεδάφισης χρησιμοποιώντας το θαλαμίσκο εισόδου σαν μια υπερηχητική ιπτάμενη πτέρυγα· στη συνέχεια, μετεωρίζοντάς το πάνω από το έδαφος, θα προσεδαφίσει το όχημα με τη βοήθεια ενός μακριού σκοινιού. Ο Jorge Vago, σχεδιαστής οχημάτων-ρομπότ της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Διαστήματος, σχολιάζει: «Είναι ένα πολύ έξυπνο σύστημα.»
Οι μηχανικοί οδηγήθηκαν στην τολμηρή τους ―και ίσως αμφιλεγόμενη― προσέγγιση από το τεράστιο κόστος της αποστολής Mars Science Laboratory (MSL) ―φτάνει το 1,5 δισεκατομμύριο δολάρια. Ξεπερνάει περισσότερο από τέσσερεις φορές τα αντίστοιχα μεγέθη των «περιηγητών» Spirit και Opportunity, οι οποίοι περιπλανώνται τώρα στον κόκκινο πλανήτη. Ο προστατευτικός του θαλαμίσκος, μήκους 4,5 μέτρων, θα είναι μεγαλύτερος και από το θάλαμο διακυβέρνησης του Apollo (3,9 μέτρα). Ο Adam Steltzner, του Εργαστηρίου Αεριοπροώθησης (JPL), επί κεφαλής της ομάδας που σχεδιάζει την είσοδο, κάθοδο και προσεδάφιση της αποστολής, σχολιάζει ότι «θα είναι η μεγαλύτερη θερμική ασπίδα που θα εισέλθει σε ατμόσφαιρα».
Ενώ τα Spirit και Opportunity απλώς αποκόπηκαν από τα αλεξίπτωτά τους, προσέκρουσαν και αναπήδησαν στην επιφάνεια, προστατευμένα από γιγάντιους αερόσακους, το MSL θα χρειαστεί σάκους τόσο μεγάλου βάρους ώστε δεν θα μείνει χώρος για επιπλέον φορτίο. Η επαφή της βάσης προσεδάφισης με το έδαφος εμπεριέχει τους δικούς της κινδύνους. Ένα όχημα προσεδάφισης με σκέλη στήριξης («πόδια») είναι επιρρεπές σε ανατροπές, και οι ανασχετικοί πύραυλοι θα έπρεπε να λειτουργούν για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα που θα ανέσκαπταν έναν αρκετά μεγάλο κρατήρα στο έδαφος και θα σήκωναν πνιγηρά νέφη σκόνης. Ο κινητήρας θα έπρεπε να σταματήσει ακριβώς τη σωστή στιγμή, κάτι το οποίο θα απαιτούσε υπερευαίσθητους αισθητήρες προσεδάφισης. (Οι ερευνητές τής NASA υποψιάζονται ότι το διαστημικό σκάφος Mars Polar Lander συνετρίβη το 1999 εξαιτίας ενός αισθητήρα επαφής, ο οποίος προκάλεσε τη διακοπή της λειτουργίας του κινητήρα πολύ νωρίς.)
Το MSL φαίνεται να αποφεύγει επιδέξια αυτά τα προβλήματα. Το μητρικό σκάφος του οχήματος-ρομπότ είναι ουσιαστικά ένα μεγάλο αεριωθούμενο σύστημα. Καθώς προσεγγίζει την επιφάνεια, το αεριωθούμενο σύστημα πυροδοτείται, μετεωρίζεται σε ύψος 20 μέτρων, κατεβάζει το όχημα με τη βοήθεια καλωδίων από Kevlar μήκους 7,5 μέτρων, και έπειτα ολόκληρο το σύστημα χαμηλώνει με μικρή ταχύτητα. Εάν το φορτίο αρχίσει να ταλαντεύεται, το μητρικό σκάφος απλώς κινείται πλευρικά για να το σταθεροποιήσει. Δεν απαιτούνται αισθητήρες προσεδάφισης ―το μητρικό σκάφος καταγράφει ότι έχει ξεφορτώσει το όχημα όταν απαιτεί λιγότερη πυραυλική ώθηση για να διατηρήσει τη θέση του. Σε αυτό το σημείο, εκρηκτική ύλη αποκόβει τα καλώδια, και το μητρικό σκάφος διακόπτει τη λειτουργία του προσεδαφιζόμενο μερικές εκατοντάδες μέτρα μακρύτερα. Το όνομα αυτού του συστήματος, Skycrane (ουράνιος γερανός), αποτίνει φόρο τιμής στα ελικόπτερα εμπορευμάτων Sikorsky, από τα οποία εμπνεύστηκε.
Ο Rob Manning, επί κεφαλής μηχανικός του προγράμματος της NASA για τον Αρη και «κορυφή» στην τεχνολογία των πριν από τα οχήματα-ρομπότ αποστολών, παραδέχεται ότι «υπάρχουν άνθρωποι που βρίσκουν την όλη προσέγγιση μάλλον αποκρουστική». Κανένα σύστημα Skycrane δεν έχει δοκιμαστεί στο Διάστημα, οι δε μηχανικοί αδυνατούν να διεξάγουν ολοκληρωμένους ελέγχους στη Γη διότι η βαρύτητα και η πίεση του αέρα διαφέρουν πολύ από αυτές του Αρη. Για να είμαστε ακριβείς, δεν μπορούσαν να εκτελέσουν ολοκληρωμένους ελέγχους προσεδάφισης ούτε για τα Spirit, Opportunity, Viking ή όποια άλλη αποστολή στο παρελθόν. Τότε, όπως και τώρα, η επιτυχία εξαρτιόταν αποκλειστικά από την κατασκευαστική αντίληψη των μηχανικών.
Δεν είναι μόνο η αποστολή τού MSL που διακυβεύεται εδώ. Χωρίς έναν τρόπο να μεταφέρουμε μεγάλα ωφέλιμα φορτία στην επιφάνεια του Αρη, ακόμα πιο φιλόδοξα σχέδια, όπως η επιστροφή μεγάλων δειγμάτων, παρακωλύονται. Ωστόσο, όπως αναφέρει και ο Vago, «με κάθε επόμενη αποστολή, ερχόμαστε ένα βήμα πιο κοντά στην πραγματοποίηση των ποθούμενων από όλους μας “μεγάλων αποστολών”».
|
|
|
|
|
|
