Η σκοτεινή ενέργεια είναι γνωστή ως ο υποτιθέμενος «παράγων» πίσω από την κοσμική επιτάχυνση —μια άγνωστη ουσία η οποία ασκεί ένα είδος αντιβαρυτικής δύναμης στο Σύμπαν ως όλον.
Λιγότερο γνωστό είναι ότι η σκοτεινή ενέργεια επιδρά δευτερευόντως και στην ύλη εντός του Σύμπαντος. Βοήθησε στη δημιουργία του χαρακτηριστικού λεπτοφυούς μορφώματος της ύλης στις μεγάλες κλίμακες. Στις μικρότερες κλίμακες, φαίνεται να έχει καταπνίξει την ανάπτυξη των γαλαξιακών σμηνών πριν από 6 περίπου δισεκατομμύρια χρόνια.
Σε ακόμη μικρότερες κλίμακες, φαίνεται ότι η σκοτεινή ενέργεια έχει μειώσει το ρυθμό με τον οποίο έλκονται οι γαλαξίες, συγκρούονται και συγχωνεύονται. Αυτές οι αλληλεπιδράσεις «δίνουν σχήμα» στους γαλαξίες. Εάν η σκοτεινή ενέργεια ήταν ασθενέστερη ή ισχυρότερη, ο ρυθμός σχηματισμού άστρων στον Γαλαξία μας πιθανόν να ήταν μικρότερος, τα δε βαρύτερα χημικά στοιχεία στον πλανήτη μας ίσως δεν είχαν ποτέ δημιουργηθεί.
