Απρίλιος 2004
7,00 € 
Επιλογή Τεύχους


Ζωή από το Διάστημα
Τα πιο πολύπλοκα μόρια που ανιχνεύθηκαν ώς τώρα στο Διάστημα έδειξαν τον τρόπο που δημιουργείται η οργανική ύλη, και επιπλέον συνδέουν την προέλευση των δομικών λίθων της ζωής με έναν σπάνιο τύπο άστρου.

Οι υδρογονάνθρακες ανθρακένιο και πυρένιο ανιχνεύθηκαν σε ένα νεφέλωμα που λέγεται Ερυθρό Ορθογώνιο (Red Rectangle, HD44179), το οποίο απέχει 1.000 έτη φωτός από τη Γη. Tο νεφέλωμα αυτό περιλαμβάνει ένα γερασμένο διπλό αστρικό σύστημα στον αστερισμό του Μονόκερω, ένα από τα άστρα του οποίου μετασχηματίζεται τώρα από ερυθρός γίγαντας σε λευκό νάνο και περιβάλλεται από δακτύλιο ύλης όπου ενδέχεται να σχηματίζονται πλανήτες. Μια ομάδα με επί κεφαλής τον Adolf Witt του Πανεπιστημίου Τολέδο, στο Οχάιο, ανακάλυψε τα χαρακτηριστικά φασματικά «αποτυπώματα» των μορίων αυτών στο υπεριώδες φως που εκπέμπει το νεφέλωμα.

Το ανθρακένιο και το πυρένιο είναι πολυαρωματικοί υδρογονάνθρακες (PAH) και τα μόριά τους περιλαμβάνουν συνολικά είκοσι τέσσερα και είκοσι έξι άτομα, αντίστοιχα, διατεταγμένα σε συνεχόμενους δακτυλίους. Η ανακάλυψή τους «διπλασίασε» το ρεκόρ μεγαλύτερου μορίου που βρέθηκε ποτέ στο Διάστημα, αφού η προκάτοχος ένωση απαρτιζόταν από αλυσίδα δεκατριών μόνο ατόμων.

Στο αχανές Διάστημα θεωρείται ότι υπάρχουν τεράστιες ποσότητες PAH, ενώ σε μετεωρίτες που έπεσαν στη Γη έχουν βρεθεί αμινοξέα. Στο απώτερο παρελθόν, τέτοιου είδους οργανικά μόρια πρέπει να έπεφταν σαν βροχή πάνω στην αρχέγονη Γη από το Διάστημα και ίσως βοήθησαν να εμφανιστεί η ζωή στον πλανήτη μας. Η πηγή προέλευσής τους είναι ακόμα αβέβαιη, ο Witt, όμως, είναι πια σίγουρος ότι προήλθαν από περιοχές όπως το Ερυθρό Ορθογώνιο.

Στον πυρήνα του νεφελώματος αυτού βρίσκεται ένα άστρο το οποίο διανύει τα τελευταία στάδια της ζωής του, για την ακρίβεια διέρχεται μια ταραχώδη φάση κατά την οποία ρεύματα μεταφοράς αναδεύουν τον πλούσιο σε άνθρακα πυρήνα του. Ανθρακας και υδρογόνο εκτοξεύονται προς το Διάστημα και, καθώς το αέριο ψύχεται, τα άτομα αυτά συγκρούονται και σχηματίζουν ολοένα και μεγαλύτερα μόρια. Τελικά, με τον τρόπο αυτό φτάνουν να σχηματίζονται σωματίδια του 1 εκατομμυρίου ατόμων ή και περισσότερων. Αυτό που στην ουσία ανακάλυψαν οι ερευνητές είναι ένα εργοστάσιο παραγωγής οργανικών μορίων.