|
|
 |
Κατάβαση στην άβυσσο
|
|
|
|
|
|
|
«Κέντρο ελέγχου, εδώ Mir 1. Ξεκινάμε την κατάδυση. Όβερ.»
«Ελήφθη, Mir 1.»
Το ημερολόγιο γράφει 7 Αυγούστου 2003, και βρίσκομαι στο εσωτερικό του ρωσικού βαθυσκάφους Mir 1 στον Ατλαντικό Ωκεανό. Μαζί μου είναι επίσης ο εικονολήπτης Vince Pace και ο Anatoly Sagalevitch, που οδηγεί το σκάφος. Η σφαίρα διαμέτρου 2 μέτρων μέσα στην οποία βρισκόμαστε ζεσταίνεται γρήγορα από τα σώματά μας, και η θερμοκρασία φτάνει στους 30 βαθμούς Κελσίου. Ευτυχώς, το βαθυσκάφος μας ψύχεται γρήγορα στη μισή ώρα που μας παίρνει να φτάσουμε στον προορισμό μας, τη «Χαμένη Πόλη της Ατλαντίδας», όπου οι γεωλογικοί σχηματισμοί που αντικρίζουμε μοιάζουν με αρχαία ερείπια.
Η Χαμένη Πόλη ήταν μία από τις δέκα τοποθεσίες με υδροθερμικά ανοίγματα όπου γυρίστηκε η ταινία Aliens of the Deep του James Cameron (τεχνολογίας 3-D IMAX), η οποία άρχισε να προβάλλεται στις ΗΠΑ στις 18 Ιανουαρίου. Το εγχείρημα περιελάμβανε δύο αποστολές διάρκειας ενός μήνα η καθεμία, δύο ωκεανούς, δύο πλοία, δύο ρωσικά βαθυσκάφη Mir ικανά να καταδύονται ώς τα 6.000 μέτρα, δύο βαθυσκάφη Deep Rover με ακρυλικό θόλο και δυνατότητα κατάδυσης σε βάθος 1.000 μέτρων, 14 επιστήμονες (τα «ταλέντα» του όλου εγχειρήματος), 40 δύτες και πληθώρα ανθρώπων που επάνδρωναν τα πληρώματα των δύο πλοίων και την ίδια την κινηματογραφική παραγωγή.
Με την ιδιότητα της επιστημονικής συντονίστριας, διαδραμάτιζα το ρόλο του συνδέσμου μεταξύ του συνεργείου παραγωγής και των επιστημόνων. Για κάθε ερευνητή που φέρναμε στη θάλασσα, υπήρχε μια ολόκληρη ομάδα επιστημόνων πίσω στη στεριά που περίμενε εναγωνίως τα δείγματα, τις φωτογραφίες και τα δεδομένα. Υπό μία έννοια, κάτι τέτοιο συνέβαινε και στις άλλες αποστολές που είχα συμμετάσχει, ως ωκεανογράφος και δημοσιογράφος. Μόνο που αυτή τη φορά το πλοίο είχε μετατραπεί σε πλωτό κινηματογραφικό πλατό, που έβριθε από φώτα, κάμερες, ήχους και δράση.
Η εναρμόνιση των αναγκών της παραγωγής με εκείνες των επιστημόνων αποτελούσε μεγάλη πρόκληση. Σε αντίθεση με τις ερευνητικές αποστολές, όπου οι ερευνητές έχουν στη διάθεσή τους πάνω από ένα χρόνο για να προετοιμαστούν, στην περίπτωση της συγκεκριμένης αποστολής για το γύρισμα της παραπάνω ταινίας τηλεφωνούσα στους επιστήμονες, λόγου χάρη, τον Ιούνιο για να δω αν θα μπορούσαν να έρθουν μαζί μας τον Ιούλιο. Με τον καιρό, η επιστημονική ατζέντα μεγάλωνε συμβαδίζοντας με αυτή της κινηματογραφικής παραγωγής. Σε αυτό κατέληξα παρατηρώντας ότι ο εξοπλισμός των ερευνητών ήταν σχεδόν όσος και αυτού του κινηματογραφικού συνεργείου. Το Εθνικό Ίδρυμα Επιστημών (NSF) των ΗΠΑ διέθεσε στην Maya Tolstoy, του Παρατηρητηρίου της Γης Lamont-Doherty, 12 σεισμόμετρα ωκεάνιου πυθμένα, τα οποία ήταν τόσο βαριά που η μετακίνησή τους γινόταν με κλαρκ. Η Dijanna Figueroa, μεταπτυχιακή φοιτήτρια στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας στη Σάντα Μπάρμπαρα, έφερε μαζί της τον επιβλέποντά της Jim Childress και θαλάμους ελεγχόμενης πίεσης, υπολογιστές και κάνιστρα αερίων ύψους 2 μέτρων που χρειάζονταν για το στήσιμο ενός βιολογικού εργαστηρίου στη θάλασσα. (Θέλουν να μελετήσουν τη μεταβολική πορεία των οργανισμών που διαβιούν γύρω από τα ανοίγματα.) Αλλά μαζί μας ήρθαν και εξωβιολόγοι. Οι Pan Conrad και Lonne Lane, του Εργαστηρίου Αεριοπροώθησης στην Πασαντένα της Καλιφόρνιας, θέλουν να τελειοποιήσουν διάφορα όργανα που μπορούν να ανιχνεύουν οργανικές χημικές ενώσεις με απώτερο στόχο την ανακάλυψη εξωγήινης ζωής σε άλλους κόσμους. Τους δόθηκε η ευκαιρία να ελέγξουν τα παραπάνω όργανα στα μυστηριώδη πλάσματα του βυθού.
Τα ακραία αυτά περιβάλλοντα σφύζουν από ζωή λόγω των γεωλογικών συνθηκών που επικρατούν. Με το Mir 1 διασχίζουμε τον πυθμένα μέχρις ότου φθάνουμε στο χείλος ενός κρημνού και ανακαλύπτουμε τα εύθραυστα τεκτονήματα υποκίτρινων ανθρακικών ορυκτών, που αποτελούν χαρακτηριστικά παραδείγματα υδροθερμικής εκροής από τον ηλικίας 1,5 εκατομμυρίων ετών ωκεάνιο φλοιό. Σε αντίθεση με τα υδροθερμικά ανοίγματα πάνω στις εκτεταμένες ωκεάνιες ράχες, όπου το θαλασσινό νερό εκτινάσσεται ώς την επιφάνεια έχοντας πρώτα θερμανθεί από τον μαγματικό θάλαμο που βρίσκεται κάτω από το φλοιό, η Χαμένη Πόλη εκλύει τα υδροθερμικά της διαλύματα μέσα από τα ανοίγματα με τη βοήθεια μιας χημικής αντίδρασης η οποία λαμβάνει χώρα μεταξύ του ολιβίνη του μανδύα και του θαλασσινού νερού.
Όντας το πρώτο βαθυσκάφος που έπεσε στη θάλασσα, επιλέγουμε το σημείο συνάντησης και μεταδίδουμε τις χωρικές μας συντεταγμένες, οι οποίες εξήχθησαν βάσει των ακουστικών σημάτων των αναμεταδοτών που είχαν τοποθετηθεί νωρίτερα στον θαλάσσιο πυθμένα, αφού σε αυτά τα μέρη δεν πιάνει το GPS. Ένα ένα εμφανίζονται και τα υπόλοιπα βαθυσκάφη ―πρώτα το Mir 2 και κατόπιν τα δύο Deep Rover, τα οποία με τους ακρυλικούς τους θόλους μοιάζουν με ανθρώπινα ενυδρεία.
Χωρίς να το πολυκαταλάβουμε, περνούν πέντε ώρες, και όπου να ’ναι θα αδειάσει η 16-βολτη μπαταρία μας.
«Deep Rover 2, εδώ Mir 1. Jim, πρέπει να φύγουμε. Η μπαταρία μας άδειασε. Κάλεσε το κέντρο ελέγχου. Ενημέρωσέ τους ότι ανεβαίνουμε. Όβερ.»
«Ελήφθη. Τα λέμε στην επιφάνεια.»
―Christiana Reed
|
|
|
|
|
|
