|
|
 |
Τήξη στον Βόρειο Πόλο
|
|
|
|
|
|
|
Ο μελλοντικός αντίκτυπος της παγκόσμιας θέρμανσης θα αναδειχτεί στην Αρκτική. Εκεί οι θερμοκρασίες έχουν ανέλθει σχεδόν με διπλάσιο ρυθμό τις τελευταίες δεκαετίες σε σχέση με τον υπόλοιπο κόσμο. Το Συμβούλιο της Αρκτικής, ένας διακυβερνητικός οργανισμός στον οποίο συμμετέχουν οκτώ κράτη ―ΗΠΑ, Καναδάς, Ισλανδία, Δανία, Νορβηγία, Σουηδία, Φινλανδία και Ρωσία― και διάφορες οργανώσεις αυτόχθονων πληθυσμών, εξέδωσε τον περασμένο Νοέμβριο (2004) μια σημαίνουσα αναφορά. Σύμφωνα με αυτή, υπολογίζεται ότι προς το τέλος του αιώνα μας η μέση αρκτική χειμερινή θερμοκρασία θα ανέλθει 4 με 7 βαθμούς Κελσίου πάνω από την ξηρά και 7 με 10 βαθμούς Κελσίου πάνω από τους ωκεανούς, προκαλώντας βαθιές αλλαγές στον πλανήτη μας μέχρι το τέλος του 21ου αιώνα.
Παρότι το μεγαλύτερο τμήμα της ηλιακής ακτινοβολίας προσπίπτει μεταξύ των τροπικών κύκλων, η ατμόσφαιρα και οι ωκεανοί αναδιανέμουν την ενέργεια που συλλέγεται γύρω από τον ισημερινό διοχετεύοντάς την προς τους πόλους. Σε αντίθεση με τους τροπικούς, όπου μεγάλο ποσοστό της ενέργειας που προσπίπτει στην επιφάνεια δαπανάται στην εξάτμιση, η πλειονότητα της ενέργειας που δέχεται η επιφάνεια της Αρκτικής δαπανάται στη θέρμανση της ατμόσφαιρας. Για διάφορους περίπλοκους λόγους, περιλαμβανομένης και της μεγαλύτερης απορρόφησης της ηλιακής ακτινοβολίας, η Αρκτική αναμένεται να θερμανθεί περισσότερο απ’ ό,τι η Ανταρκτική.
Χάρτες, οι οποίοι προκύπτουν ως μέσος όρος από πέντε διαφορετικά κλιματικά μοντέλα, προβάλλουν για τρεις περιόδους στο μέλλον ―μεταξύ του 2010 και του 2090― την κατάσταση του θαλάσσιου αρκτικού πάγου κατά το μήνα Σεπτέμβριο. Σύμφωνα με το Συμβούλιο της Αρκτικής, το παγετωνικό κάλυμμα της Γροιλανδίας, που αποτελεί τη μεγαλύτερη μάζα χερσαίου πάγου στον κόσμο, θα εισέλθει πιθανότατα σε μια φάση μη αντιστρέψιμης τήξης κάποια στιγμή τον αιώνα που διανύουμε. Ενισχυόμενη δε και από την επιπρόσθετη τήξη χερσαίου πάγου που ενδεχομένως θα ελάμβανε χώρα και σε άλλες περιοχές μέσα στους λίγους επόμενους αιώνες, η τήξη του παγετωνικού καλύμματος της Γροιλανδίας θα προκαλούσε άνοδο της στάθμης των ωκεανών κατά 8 μέτρα, εξέλιξη που θα κατάστρεφε περιοχές σε χαμηλό υψόμετρο ―όπως το Μπαγκλαντές, όπου περίπου 17 εκατομμύρια άνθρωποι ζουν λιγότερο από 1 μέτρο πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας. Επιπλέον, καθώς το αρκτικό πέρμαφροστ (το μονίμως παγωμένο έδαφος, σκληρό σαν τσιμέντο) θα συρρικνώνεται, ο άνθρακας που περιέχει, και ο οποίος υπολογίζεται στο 14% του συνόλου του παγκοσμίως, θα επιδείνωνε το φαινόμενο του θερμοκηπίου. Η θέρμανση της Αρκτικής θα αποδεκάτιζε τους πληθυσμούς της πολικής αρκούδας και της φώκιας και θα διατάρασσε σοβαρά τη ζωή των αυτόχθονων πληθυσμών που εξαρτώνται άμεσα από τα συγκεκριμένα ζώα.
Υπάρχει, όμως, και θετική πλευρά. Το Βορειοδυτικό Πέρασμα θα άνοιγε μέσα σε μερικές δεκαετίες, επιτρέποντας τη διάπλευσή του σε κανονική βάση κατά τη θερινή περίοδο· πιθανότατα δε, θα πολλαπλασιάζονταν και οι επιχειρηματικές ευκαιρίες για εξόρυξη πετρελαίου και αερίου στα ανοιχτά. Πράγματι, η Αρκτική περιέχει γύρω στο 25% των εναπομεινάντων αποθεμάτων πετρελαίου και αερίου του πλανήτη μας. Οι ένυδρες ενώσεις του φυσικού αερίου, κρυσταλλικά στερεά που βρίσκονται εγκλωβισμένα στο πέρμαφροστ, περιέχουν θεωρητικά περισσότερη ενέργεια από όλα τα συμβατικά αποθέματα πετρελαίου, φυσικού αερίου και άνθρακα μαζί. Ωστόσο, η πλήρης εκμετάλλευση των αρκτικών αποθεμάτων για την ικανοποίηση των ενεργειακών αναγκών σε παγκόσμια κλίμακα θεωρείται απίθανο ότι θα καταστεί δυνατή για αρκετές δεκαετίες ακόμη [βλ. «Ενεργειακή Πολιτική», Scientific American - Ελληνική Έκδοση, Νοέμ. 2004, και «Στερεύει το πετρέλαιο», Scientific American - Ελληνική Έκδοση, Δεκ. 2004].
|
|
|
|
|
|
