Αριθμοί

Οι ερευνητές έχουν εδώ και χρόνια αναγνωρίσει ότι το μεγάλο πλεόνασμα νέων αντρών μπορεί να προκαλέσει κοινωνική αναταραχή, όπως ακριβώς συνέβη τον 19ο αιώνα στην αμερικανική Δύση. Σύμφωνα με μια αντίπαλη θεωρία πάντως, κοινωνική ανωμαλία μπορεί να προέλθει και από την έλλειψη αντρών.

Η τελευταία θεωρία προτάθηκε από δύο κοινωνικούς ψυχολόγους, την εκλιπούσα Marcia Guttentag, του Πανεπιστημίου Harvard, και τον Paul Secord, του Πανεπιστημίου τού Χιούστον. Οι δύο επιστήμονες διερεύνησαν τη δυναμική σύναψης γάμων και συντροφικών σχέσεων εντός της αφροαμερικανικής κοινότητας, όπου και έχει παρατηρηθεί η μεγαλύτερη έλλειψη αντρών σε σχέση με οποιαδήποτε άλλη εθνική υποομάδα στον κόσμο. Κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η χαμηλή αναλογία φύλου (sex ratio) ―ο αριθμός των αντρών ανά 100 γυναίκες― οδηγούσε σε απροθυμία των αντρών να παντρευτούν ή να επενδύσουν στην ανατροφή παιδιών, ιδιαίτερα αν είχαν ανεπαρκή εισοδήματα. Στις περιπτώσεις που τελικά παντρεύονταν, είχαν σοβαρές πιθανότητες διαζυγίου ή και χωρισμού. Πολλοί άντρες από τον πληθυσμό των μαύρων δεν μπορούσαν να βρουν δουλειά ―οι καλοπληρωμένες δουλειές στα εργοστάσια των αστικών κέντρων του αμερικανικού Βορρά άρχισαν να εξαφανίζονται τη δεκαετία τού 1960―, και έτσι κάποιοι στράφηκαν σε εγκληματικές δραστηριότητες. Τέτοιοι παράγοντες αποσταθεροποιούν τη συμβατική οικογενειακή δομή και οδηγούν σε γεννήσεις παιδιών από ανύπαντρες μητέρες ―μεταξύ των οποίων πολλές έφηβες, οι οποίες έχουν περιορισμένες δεξιότητες ανατροφής παιδιών. Τα άρρενα τέκνα τέτοιων μητέρων, τα οποία πάσχουν από ελλειμματική κοινωνικοποίηση, ρέπουν περισσότερο προς την εγκληματικότητα από ό,τι τα αντίστοιχα τέκνα οικογενειών με παρόντες και τους δύο γονείς.

Απογραφικά στοιχεία από 153 αμερικανικές πόλεις ενισχύουν τη θεωρία αυτή, καθώς δείχνουν μια έμμεση συσχέτιση ανάμεσα στη χαμηλή αναλογία φύλου και τη συχνότητα βίαιων εγκλημάτων. Στις κοινότητες των μαύρων, οι χαμηλές αναλογίες φύλου παρουσιάζουν ισχυρή συνάφεια με τη ρήξη της οικογενειακής δομής, η οποία με τη σειρά της σχετίζεται στενά με την εγκληματικότητα. Σε πόλεις με περισσότερους άντρες λίγα νοικοκυριά υπάρχουν με γυναίκες επί κεφαλής, ενώ σε πόλεις με χαμηλή αναλογία φύλου συμβαίνει το αντίθετο.

Όπως φαίνεται και στο γράφημα, η μείωση της αναλογίας φύλου στις κοινότητες των μαύρων επιταχύνθηκε περίπου το 1960, δηλαδή λίγο πριν ξεκινήσει η κατακόρυφη αύξηση των δεικτών βίαιης εγκληματικότητας στους κόλπους του αφροαμερικανικού πληθυσμού (τα δεδομένα για τις ανθρωποκτονίες, τα οποία προσδιορίζονται από τον αριθμό των θυμάτων, αποτελούν τους πιο αξιόπιστους διαθέσιμους δείκτες για βίαια εγκλήματα). Μερικοί από τους μαύρους άρρενες δεν ήταν υποψήφιοι σύντροφοι γάμου, επειδή υπηρετούσαν τη στρατιωτική τους θητεία στο εξωτερικό. Ένας άλλος πολύ σημαντικότερος παράγοντας όμως, που πρέπει να λαμβάνεται πλέον υπόψη για οποιαδήποτε εκτίμηση της αναλογίας φύλου, είναι ο ολοένα αυξανόμενος αριθμός, μετά το 1970, των μαύρων αντρών που βρίσκονται στη φυλακή.

Η μείωση των δεικτών εγκληματικότητας, που ξεκίνησε στις αρχές της δεκαετίας, τού 1990, φαίνεται πάντως να μετράει σε βάρος της θεωρίας των Guttentag και Secord. Πιθανόν άλλες εξελίξεις να υπερκέρασαν τα όποια φαινόμενα προκλήθηκαν από τη μείωση της αναλογίας φύλου και τη φτώχια. Στο διάστημα αυτό σημειώθηκαν σημαντικές μεταβολές στις γειτονιές των αστικών κέντρων, όπως μείωση του αριθμού των πυροβόλων όπλων, μικρότερη κατανάλωση ναρκωτικών και οινοπνεύματος, καλύτερη αστυνόμευση, καθώς και μια τάση των εμπόρων ναρκωτικών να είναι λιγότερο βίαιοι. Σύμφωνα με μια πολύ ενθαρρυντική εξήγηση, η μείωση της εγκληματικότητας συνέβη κυρίως επειδή οι νέοι στις φτωχογειτονιές ανέπτυξαν αποστροφή προς τη διακίνηση ναρκωτικών και την εξάπλωση του AIDS και οργανώθηκαν επιτυχώς για να αντιμετωπίσουν τους κινδύνους αυτούς.

Επιστημονικά Νέα - Δεκέμβριος, 2005