Δεκέμβριος 2005
7,50 € 
Επιλογή Τεύχους


Έρπουσα εντύπωση
Ορισμένοι δεινόσαυροι πρέπει να «σέρνονταν στο έδαφος» ―να περπατούσαν και με τα τέσσερα άκρα, όπως και ο άνθρωπος στη νηπιακή του φάση― προτού αποκτήσουν την ικανότητα της δίποδης βάδισης. Το συμπέρασμα τούτο προέκυψε από τη μελέτη ενός ασυνήθιστα παλιού και σπάνιου ευρήματος, ενός κλωσσήματος από απολιθωμένα αβγά με έμβρυα δεινοσαύρων ηλικίας 190 εκατομμυρίων ετών. Μολονότι τα έμβρυα, όντας τα αρχαιότερα που έχουν ανακαλυφθεί μέχρι σήμερα, βρέθηκαν στη Νότια Αφρική το 1978, η ανάλυσή τους καθυστέρησε έως ότου τα αναλάβει κάποιο εργαστήριο παλαιοντολογίας με τα κατάλληλα μέσα, όπως μια αντιδονητική τράπεζα εργασίας και ειδικές συσκευές τεμαχισμού.

Αφού χρειάστηκε 1 έτος για να αφαιρεθεί με απόξεση το πέτρωμα και το κέλυφος των αβγών, οι ερευνητές προχώρησαν στην ταυτοποίηση των απολιθωμένων οστών: ανήκαν στο γένος Massospondylus (τάξη Saurischia, υποτάξη Prosauropoda), φυτοφάγου δίποδου δεινόσαυρου μήκους 5 μέτρων, με μακρύ λαιμό και βραχύ κεφάλι. Τα έμβρυα είχαν μήκος περίπου 15 εκατοστά και διέθεταν μεγάλα πρόσθια άκρα καθώς και μεγάλο κεφάλι· ο δε λαιμός τους ήταν οριζόντιος και οι ουρές τους κοντές, σε σύγκριση με τα αντίστοιχα μέλη των ενήλικων ατόμων ―ένας «αδέξια κακοφτιαγμένος» τύπος που υποδηλώνει ότι οι νεοσσοί κινούνταν χρησιμοποιώντας και τα τέσσερα άκρα τους.

Από την αντιπαραβολή των εμβρύων με τις γνωστές απολιθωμένες ενήλικες μορφές, η ερευνητική ομάδα συμπέρανε ότι ο λαιμός, σε σχέση με το κεφάλι και τα πρόσθια άκρα σε τούτο το είδος δεινοσαύρου, αυξανόταν όπως το στέλεχος της φασολιάς, με αποτέλεσμα η βάση του σώματος να συνίσταται κατασκευαστικά από μια βαριά σκελετική δομή. «Κατορθώσαμε να δείξουμε κάτι ασυνήθιστο, ότι δηλαδή το ζώο εκκολαπτόταν ως τετράποδο, ενώ αργότερα γινόταν δίποδο», λέει ο Robert Reisz, του Πανεπιστημίου τού Τορόντο στο Μισισόγκα.

Τα ύστερα μέλη της υποτάξης Sauropoda, τα οποία αντιπροσωπεύουν τους στενότερα συγγενικούς δεινόσαυρους-γίγαντες, μετακινούνταν ως ενήλικα με τα τέσσερα άκρα τους, ενώ ενδεχομένως η εξέλιξή τους έλαβε χώρα διατηρώντας κάποια παρόμοια κατάσταση κατά τη νεανική τους φάση, εικάζουν ο Reisz και οι συνεργάτες του στη σχετική δημοσίευση. Επιπλέον, σημειώνουν ότι από τη μελέτη των απολιθωμάτων ενισχύεται και η αντίληψη περί γονικής φροντίδας των νεαρών ατόμων σε τούτο το γένος δεινοσαύρων: από την έλλειψη δοντιών στα εν λόγω έμβρυα προκύπτει η διατροφική εξάρτηση των νεοσσών από τους γονείς τους.