Δεκέμβριος 2005
7,50 € 
Επιλογή Τεύχους


Πνευματικά δικαιώματα
Ο αγώνας για προστασία έναντι της μη εξουσιοδοτημένης αντιγραφής εκπομπών και ταινιών της ψηφιακής τηλεόρασης φαίνεται να εξελίσσεται τελευταία εις βάρος της βιομηχανίας ψυχαγωγίας και των παροχέων περιεχομένου ―άρα, προς όφελος των καταναλωτών και των βιντεοπειρατών―, αφότου ένα ομοσπονδιακό δικαστήριο απαγόρευσε την προγραμματισμένη για τούτο το καλοκαίρι [2005] εισαγωγή του σήματος «broadcast flag» (σημαίας εκπομπής). Η «σημαία» είναι ένα σύνολο μπιτ μιας ψηφιακής μετάδοσης που αποτρέπει την εγγραφή της. Ωστόσο, οι υπέρμαχοι της ελεύθερης εγγραφής δεν θριαμβολογούν για την ήττα της «σημαίας», καθώς τα πρότυπα μετάδοσης που αναπτύσσονται τη στιγμή αυτή θα μπορούσαν να παρακάμψουν την παραπάνω απόφαση.

Η κοινοπραξία που δημιουργεί τα πρότυπα ονομάζεται Πρόγραμμα Ψηφιακής Εκπομπής Κινούμενης Εικόνας (DVB) ―μια ομάδα η οποία περιλαμβάνει τηλεοπτικούς σταθμούς, εταιρείες κινητής τηλεφωνίας, κατασκευαστές αλληλεπιδραστικής τηλεόρασης και κινηματογραφικά στούντιο. Το έργο της επικεντρώνεται κυρίως στη μετάδοση, κωδικοποίηση και διαμόρφωση δεδομένων. Ωστόσο, στη νέα γενιά προτύπων τής DVB θα περιλαμβάνεται ένα σχέδιο που ονομάζεται Προστασία/Διαχείριση Αντιγραφής (CPCM), το οποίο, αν εφαρμοστεί, ίσως προσφέρει στους κατόχους πνευματικών δικαιωμάτων ακόμα μεγαλύτερο έλεγχο σε σχέση με τη «σημαία εκπομπής».

Σύμφωνα με τα σχέδια, το CPCM θα τους επιτρέπει να καθορίζουν, για παράδειγμα, εάν κάποιο προστατευόμενο περιεχόμενο θα μπορεί να αντιγραφεί ―και, αν ναι, σε πόσες συσκευές. Θα μπορούν να υπαγορεύουν πόσες φορές και πού θα μπορεί να χρησιμοποιηθεί ένα πρόγραμμα, καθώς και για πόσο χρόνο θα μπορεί να διατηρείται ένα αντίγραφό του. Στο ίδιο πνεύμα, μάλιστα, κατά τη διάρκεια μιας δημόσιας συνάντησης του DVB Forum στο Δουβλίνο, τον περασμένο Μάρτιο, ο Jim Williams, αντιπρόεδρος της Ένωσης Κινηματογράφου της Αμερικής, χαρακτήρισε (κατ’ ιδίαν) «κοινωνική δικαιοσύνη» την απαγόρευση πρόσβασης σε μία και μόνη συνδρομή της καλωδιακής τηλεόρασης HBO από δύο διαφορετικές τοποθεσίες.

Το CPCM βασίζεται στην έννοια του «εξουσιοδοτημένου τομέα» (authorized domain), ο οποίος, σε γενικές γραμμές, συμπίπτει με ένα σπίτι. Αφότου τεθεί σε λειτουργία, μια συσκευή συμβατή με το πρότυπο CPCM, λόγου χάρη ένα βίντεο, θα ψάξει το χώρο για άλλες συσκευές CPCM. Αν δεν βρει καμία, θα δημιουργήσει έναν νέο τομέα. Αν βρει μία ή περισσότερες, θα διαπραγματευτεί μαζί τους τη διενέργεια σειράς ελέγχων προτού ενταχθεί στον τομέα.

Το εμπορικό περιεχόμενο μιας εκπομπής, ενός ρεύματος δεδομένων ή ενός μέσου «πλαστικής συσκευασίας» θα φυλάσσεται σε μεταδεδομένα, τα οποία και θα καθορίζουν τον τρόπο χρήσης του. Ο Chris Hibbert, της Disney, επί κεφαλής της προσπάθειας προστασίας αντιγραφής τής DVB, εξήγησε επίσης στη συνάντηση του Δουβλίνου ότι ένας κάτοχος πνευματικών δικαιωμάτων θα είναι σε θέση να καθορίζει αν κάποιο υπό πνευματική ιδιοκτησία περιεχόμενο θα μπορεί να εξάγεται σε μη συμβατές με το πρότυπο CPCM συσκευές.

Η ισχύς που το CPCM θα παρέχει στους κατόχους πνευματικών δικαιωμάτων έχει καταθορυβήσει το Ίδρυμα Ηλεκτρονικών Συνόρων (EFF), το οποίο συμμετέχει στην όλη προσπάθεια, μαζί με την DVB, εκπροσωπώντας τους καταναλωτές στο σχεδιασμό των προδιαγραφών τού CPCM. Η ομάδα αυτή, που προωθεί παρασκηνιακά την επέκταση των πολιτικών ελευθεριών και στον κυβερνοχώρο, εδώ και καιρό αντιτάσσεται στους περιορισμούς εγγραφής, επικαλούμενη την άδολη χρήση και τη σπουδαιότητα της πρόσβασης του κοινού στα πολιτισμικά αγαθά. Ο Cory Doctorow, ο οποίος κατέχει τη θέση συντονιστή «της ευρωπαϊκής προσέγγισης» του Ιδρύματος, υποστηρίζει ότι το CPCM «προσφέρει στα στούντιο το δικαίωμα της αρνησικυρίας όσον αφορά το τι συνιστά αποδεκτή χρήση πνευματικά κατοχυρωμένων προϊόντων, έγκυρο σχεδιασμό συσκευών, κ.λπ.». Προσθέτει δε ότι «τα πνευματικά δικαιώματα υποτίθεται ότι σου δίνουν τη δυνατότητα ελέγχου του ποιος αντιγράφει το έργο σου, όχι του ποιος είναι σε θέση να κατασκευάζει συσκευές».

Προς το παρόν, το ψηφιακό περιεχόμενο μπορεί να διαφεύγει της προστασίας μέσω αναλογικών εξόδων, η δε Ομοσπονδιακή Επιτροπή Επικοινωνιών (FCC) φαίνεται διατεθειμένη να αφήσει την κερκόπορτα αυτή ανοικτή, βασιζόμενη στην άρνησή της, το 2003, να αποδεχτεί ένα χαρακτηριστικό που ονομαζόταν «επιλέξιμος έλεγχος εξόδου» και το οποίο θα μπλόκαρε το σήμα. Πάντως, το CPCM, ως παγκόσμιο τεχνικό πρότυπο, καθιστά τις αποφάσεις αυτές άνευ περιεχομένου. Ο Doctorow παραπονιέται ότι «ουσιαστικά θέλουν να κάνουν τους νομοθέτες να πουν ότι “νόμος είναι η DVB”».