|
|
 |
Σύγχρονη δουλεία
|
|
|
|
|
|
|
Τουλάχιστον 12,3 εκατομμύρια άνθρωποι υπόκεινται σε κάποια μορφή καταναγκαστικής εργασίας, ενώ συγχρόνως τα κέρδη των στυγνών εκμεταλλευτών τους ανέρχονται σε 44 δισεκατομμύρια δολάρια ―συναγωνίζονται δηλαδή εκείνα των πετρελαϊκών εταιρειών. Οι παραπάνω εκτιμήσεις προέρχονται από μια αποκαλυπτική μελέτη που διεξήγαγε η Διεθνής Οργάνωση Εργασίας (ILO), η οποία υπάγεται στον ΟΗΕ. Η ILO διακρίνει τρεις κατηγορίες καταναγκαστικής εργασίας: την οικονομική, την επιβαλλόμενη από το ίδιο το κράτος και τη σεξουαλική.
Η οικονομική εκμετάλλευση, η οποία αντιστοιχεί στο 64% του συνόλου της καταναγκαστικής εργασίας παγκοσμίως, απαντά κυρίως σε λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες και συνήθως πλήττει τους πλέον περιθωριοποιημένους, όπως τις χαμηλότερες κάστες της Ινδίας και του Πακιστάν, καθώς και τους αυτόχθονες πληθυσμούς τού Νεπάλ και της Βραζιλίας. Πολλοί από τους ανθρώπους αυτούς είναι αναλφάβητοι και αγνοούν τα νόμιμα δικαιώματά τους. Ως εκ τούτου, μπορεί εύκολα να μεταπέσουν σε καθεστώς δουλείας ―αν χρωστούν, λόγου χάρη, χρήματα σε κάποιον εργοδότη ή γαιοκτήμονα.
Η οικονομική εκμετάλλευση εξακολουθεί να υφίσταται και στις ΗΠΑ, μεταξύ κυρίως των παράνομων οικονομικών μεταναστών. Για παράδειγμα, οι εργαζόμενοι στη συγκομιδή του σπαραγγιού, προερχόμενοι κυρίως από το Μεξικό, αναγκάζονται να δουλεύουν σε συνθήκες κατώτερες του καθιερωμένου και να αμείβονται σχεδόν με ψίχουλα. Από στοιχεία του Κέντρου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας στο Μπέρκλεϊ συνάγεται ότι, στις ΗΠΑ, τα θύματα της καταναγκαστικής εργασίας ανέρχονται ή ξεπερνούν τις 10.000 περίπου, είναι δε κυρίως Κινέζοι και Μεξικανοί που δουλεύουν στην Καλιφόρνια, τη Φλόριντα, τη Νέα Υόρκη και το Τέξας.
Η επιβαλλόμενη από το ίδιο το κράτος εκμετάλλευση αντιστοιχεί στο 20% του συνόλου της καταναγκαστικής εργασίας παγκοσμίως. Μείζονα ανησυχία προκαλεί το πρόγραμμα Επανεκπαίδευσης μέσω της Εργασίας που εφαρμόζει η Κίνα, σύμφωνα με το οποίο προβλέπεται η άνευ δίκης φυλάκιση όσων, κατά την κυβέρνηση, προέβησαν σε αντικοινωνικές ενέργειες. Προς το παρόν, η ILO βρίσκεται σε διαπραγματεύσεις με τους Κινέζους προκειμένου να καταργηθεί το συγκεκριμένο πρόγραμμα, το οποίο κατά το 2004 οδήγησε στις φυλακές 260.000 ανθρώπους. Μία από τις πλέον ακραίες περιπτώσεις καταναγκαστικής εργασίας διαπιστώνεται στη Μιανμάρ, όπου ο στρατός μπορεί να κατασχέσει αυθαίρετα το προϊόν του μόχθου ολόκληρων χωριών.
Η σεξουαλική εκμετάλλευση αντιστοιχεί στο 11% του συνόλου· αλλά στις βιομηχανικές χώρες και σε εκείνες που βρίσκονται σε φάση μετάβασης ανέρχεται γύρω στο 50%. Πολλά από τα θύματά της διακινούνται μεταξύ χωρών, δηλαδή μεταφέρονται και πωλούνται σαν εμπόρευμα. Η κατάρρευση του κομμουνισμού είχε ως συνέπεια τη δυναμική επανεμφάνιση της πρακτικής αυτής, καθώς γκρεμίστηκαν τα τείχη του ψυχρού πολέμου. Δελεασμένες από υποσχέσεις γάμου, πλουτισμού ή νόμιμης δουλειάς, γυναίκες και κορίτσια από τη Ρωσία, την Ουκρανία, τη Λευκορωσία, τη Βουλγαρία και την Πολωνία διακινούνται προς χώρες της δυτικής Ευρώπης. Στις ΗΠΑ, τα στοιχεία του Υπουργείου Δικαιοσύνης δείχνουν ότι κάθε χρόνο 15.000 νεαρά άτομα που εγκαταλείπουν το σπίτι τους πέφτουν θύματα σεξουαλικής εκμετάλλευσης.
Η καταναγκαστική εργασία προκαλεί τη διεθνή ανησυχία ήδη από το 1930, όταν η ILO ―τότε υπό την αιγίδα της Κοινωνίας των Εθνών― εξέδωσε την πρώτη της συνθήκη κατά της πρακτικής αυτής. Παρότι τα περισσότερα κράτη-μέλη έχουν επικυρώσει τις συνθήκες περί καταναγκαστικής εργασίας τής παραπάνω οργάνωσης, οι εθνικοί νόμοι είναι συνήθως πολύ ασαφείς, ώστε τελικά αποδεικνύονται αναποτελεσματικοί. Ως εκ τούτου, η πλειονότητα των αδικημάτων δεν διώκεται. Σύμφωνα με τον Roger Plant, επί κεφαλής του προγράμματος της ILO για την καταπολέμηση της καταναγκαστικής εργασίας, η πρώτη προτεραιότητα είναι τα κράτη-μέλη να θεσπίσουν σαφείς νόμους ―και να εξασφαλίσουν τους απαραίτητους πόρους για την επιβολή τους.
|
|
|
|
|
|
