Οκτώβριος 2004
7,00 € 
Επιλογή Τεύχους


«Όπως κάθε ανθρώπινη κατάκτηση, τα επιστημονικά αποτελέσματα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για το καλό ή το κακό της ανθρωπότητας, ωστόσο η ίδια η επιστήμη συμβάλλει στη συνεργασία, στην επικοινωνία, στη συναδέλφωση των ανθρώπων. Ιδιαίτερα στην εποχή μας, όπου όλα μοιάζουν να χωρίζουν τους ανθρώπους, με συνέπειες συχνά τραγικές, η Επιστήμη προσφέρει έναν από τους λίγους χώρους συμφωνίας, ένα χώρο όπου άνθρωποι από διαφορετικούς ιδεολογικούς, θρησκευτικούς ή πολιτικούς ορίζοντες μπορούν να συναντηθούν, να συζητήσουν και να συμφωνήσουν. Η Επιστήμη μεταφέρει ένα πολύτιμο ηθικό και πολιτιστικό μήνυμα, και αυτό πρέπει να το ανακαλύψουν οι πολίτες κάθε κοινωνίας, και κυρίως οι νέες γενιές. [...]

Κατά τη γνώμη μου, ένα εκδοτικό εγχείρημα όπως η έκδοση του Scientific American στα ελληνικά υπηρετεί αναμφίβολα όχι μόνο μια πάγια εκπαιδευτική ανάγκη της χώρας μας, αλλά, το σημαντικότερο, προάγει τη διάδοση της επιστημονικής σκέψης στην κοινωνία μας.»
Ο Ιωάννης Ηλιόπουλος είναι Καθηγητής Φυσικής στην École Normale Superieure του Πανεπιστημίου Παρισίων και αντεπιστέλλον μέλος της Ακαδημίας Αθηνών.
«Η επιστήμη είναι απαιτητικό αφεντικό: η σοβαρή της μελέτη είναι χρονοβόρα υπόθεση, έτσι που ο επιστήμονας κινδυνεύει να γίνει μονόχνοτο άτομο ―να ξέρει τα πάντα για τη μικρή περιοχή της ειδικότητάς του, ίσως αρκετά για το γενικότερο κλάδο στον οποίο εργάζεται και σχεδόν τίποτα για τις άλλες επιστήμες. Γι’ αυτό το λόγο, περιοδικά που εκθέτουν νέες ανακαλύψεις γενικά στην επιστήμη και την τεχνολογία με τρόπο προσιτό (αν όχι πάντα εύκολο!) είναι τόσο σημαντικά ―και το Scientific American είναι, βέβαια, το αρχαιότερο και πλέον έγκριτο του είδους.

Για μένα, αξίζει να αγοράζεται το περιοδικό και μόνο για τα “επιστημονικά νέα”, έστω κι αν τα μεγαλύτερα, κύρια άρθρα του αποτελούν το κύριο “πιάτο”. Η ελληνική επιστημονική κοινωνία οφείλει σημαντικό χρέος στο Κάτοπτρο, τους επιστημονικούς συνεργάτες και (κάπως ιδιαίτερα) τους εξαιρετικούς μεταφραστές του περιοδικού γι’ αυτή τους την προσφορά. Τελικά, θεωρώ απαραίτητο να επαινέσω και την καλαισθησία της έκδοσης.»
Ο Ιωάννης Μοσχοβάκης είναι Καθηγητής Μαθηματικών στα Πανεπιστήμια Αθηνών και Καλιφόρνιας (Λος Αντζελες) και αντεπιστέλλον μέλος της Ακαδημίας Αθηνών.
«Η αλματώδης ανάπτυξη των επιστημών την τελευταία εικοσαετία έχει προκαλέσει έντονο άγχος τόσο στους ερευνητές όσο και στους πολίτες. Η συνεχής παραγωγή γνώσης και η πρόοδος της τεχνολογίας έχουν καταστήσει την αδιάλειπτη πληροφόρηση καθημερινή αναγκαιότητα τόσο για τους επιστήμονες [...] όσο και για τους πολίτες [...].

H ελληνική έκδοση του Scientific American, μια φιλόδοξη προσπάθεια των Εκδόσεων Κάτοπτρο, ανταποκρίνεται με συνέπεια και επιστημονική ακρίβεια σε όλες τις παραπάνω ανάγκες, επιτυγχάνοντας τη ζεύξη των επιστημών με ύλη που εκτείνεται από το μικρόκοσμο έως το μακρόκοσμο. Ταυτόχρονα καθιστά την επιστημονική γνώση προσβάσιμη στον απλό πολίτη με τρόπο σαφή και λιτό, χωρίς να υποπίπτει στο σφάλμα της απλοϊκής εκλαΐκευσης.»
Ο Χαράλαμπος Μ. Μουτσόπουλος είναι Καθηγητής Παθολογικής Φυσιολογίας στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και αντεπιστέλλον μέλος της Ακαδημίας Αθηνών.
«Ένα περιοδικό όπως το Scientific American, είναι πολύτιμο βοήθημα όχι μόνο για τη διεύρυνση των γνώσεων του αναγνώστη του ή για την επέκταση της επιστημονικής του μόρφωσης, αλλά και για τη διαμόρφωση ενός επιστήμονα-πολίτη κοινωνού της επιστημονικής μεθοδολογίας και απαλλαγμένου κατά το δυνατόν από φανατισμούς και προκαταλήψεις. Το γεγονός ότι εδώ και τέσσερα χρόνια το Scientific American είναι διαθέσιμο στην ελληνική γλώσσα ―και σε μια εξαιρετικά προσεγμένη εμφάνιση― διευκολύνει σημαντικά τον έλληνα επιστήμονα και φοιτητή στην πρόσβασή τους σε αυτό το περιοδικό. Απ’ όσο γνωρίζω, το Scientific American είναι το μοναδικό περιοδικό στην ελληνική γλώσσα που παρουσιάζει όχι μόνο ό,τι γίνεται σήμερα στο μέτωπο της διεύρυνσης της γνώσης αλλά και το πώς επιτυγχάνεται η κατάκτηση της επιστημονικής αλήθειας. [...]

Νομίζω πως η ελληνική πολιτεία, που δαπανά μερικές δεκάδες εκατομμύρια ευρώ ετησίως για δωρεάν πανεπιστημιακά συγγράμματα, αρκετά από τα οποία είναι αμφίβολης ποιότητας, θα έπρεπε να εφοδιάσει τις πανεπιστημιακές βιβλιοθήκες με αρκετά αντίτυπα της Ελληνικής Έκδοσης του Scientific American. Και θα έπρεπε να επιδοτήσει με κάποιον αποτελεσματικό τρόπο τη συνδρομή ελλήνων φοιτητών στο περιοδικό αυτό, καθότι είναι, απ’ όσο γνωρίζω, το μοναδικό στην ελληνική γλώσσα που δεν περιορίζεται σε απλή πληροφόρηση, αλλά ζητά από τον αναγνώστη να ακολουθήσει την επίπονη πνευματικά πορεία προς κάθε νέα γνώση. Αυτού του είδους η επιδότηση θα συνιστούσε μια από τις καλύτερες επενδύσεις προς όφελος του έλληνα φοιτητή.»
Ο Ελευθέριος Ν. Οικονόμου είναι Καθηγητής Φυσικής στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, και πρώην πρόεδρος του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας.
«Ποια είναι τα χαρακτηριστικά της επιστήμης και της τεχνολογίας σήμερα; Η καλπάζουσα πρόοδος [...], η υπερειδίκευση [...], παράλληλα η οικουμενικότητα [...] και, τέλος, ο ολοένα και πιο ζωτικός ρόλος που παίζει η επιστήμη και η τεχνολογία σε όλο και πιο πολλές πλευρές της ζωής μας.

Με όλα αυτά, η πανεπιστημιακή εκπαίδευση καταντά εντελώς ανεπαρκής. Στις βιομηχανικά προηγμένες κοινωνίες, η διά βίου εκπαίδευση είναι πια βασική κοινωνική και προσωπική ανάγκη, που αντιμετωπίζεται με βιβλιοθήκες και σεμινάρια στη δουλειά, με επιμόρφωση ανά τακτά διαστήματα, ακόμα και με ανά δεκαετία επιστροφή στο πανεπιστήμιο. Και βέβαια, με περιοδικά σαν αυτό εδώ.

Η ελληνική έκδοση του Scientific American, που ήδη συμπλήρωσε μία χρονιά ποιότητας και επιτυχίας, έρχεται να αναπληρώσει ένα μεγάλο κενό. Αρθρα γραμμένα από τους μεγαλύτερους επιστήμονες του κόσμου πάνω στα πιο επίκαιρα και προχωρημένα θέματα είναι πλέον προσιτά, μεταφρασμένα με επιστημονική ακρίβεια και προσοχή στη γλώσσα. Εύχομαι από καρδιάς το επιστημονικό κοινό στην Ελλάδα ―όχι μόνο οι ερευνητές, αλλά κυρίως γιατροί και μηχανικοί, δάσκαλοι σε όλα τα επίπεδα, οικονομολόγοι και δικηγόροι, όλοι οι πτυχιούχοι― να δραχθεί της μοναδικής αυτής ευκαιρίας. [...]»
Ο Χρήστος Παπαδημητρίου είναι Καθηγητής Πληροφορικής στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας στο Μπέρκλεϊ. Το πρώτο του άρθρο το έγραψε για το Scientific American το 1979.
«Αν το Scientific American μεταφράζεται ακόμη και στα γιαπωνέζικα και τα γερμανικά, σε χώρες δηλαδή με πολύ υψηλό επίπεδο έρευνας και τεχνολογίας, εύκολα μπορεί να αντιληφθεί κανείς τη σημασία της έκδοσής του στα ελληνικά, σε μια χώρα όπου το επίπεδο της επιστημονικής καλλιέργειας ―όσο και της παιδείας γενικότερα― δεν είναι αξιοζήλευτο.

Η εξαιρετική δουλειά που γίνεται από την ελληνική εκδοτική ομάδα για τη μετάφραση και απόδοση των επιστημονικών όρων και της σχετικής φρασεολογίας στη γλώσσα μας είναι μια επιπλέον, πολύ ουσιαστική, προσφορά του περιοδικού στην ελληνική παιδεία (με την ευρύτερη σημασία της λέξης). Η ελληνική έκδοση του Scientific American θα πρέπει να φτάνει σε κάθε σοβαρή βιβλιοθήκη της χώρας, σε όλα τα ΑΕΙ, ΤΕΙ, αλλά και λύκεια. Εύχομαι η έκδοση να συνεχίσει να κερδίζει όλο και περισσότερους νέους αναγνώστες και φίλους, ώστε να επιτελεί όσο γίνεται καλύτερα τον σπουδαίο ενημερωτικό και παιδευτικό της ρόλο.»
Ο Γρηγόριος Σηφάκης είναι Ομότιμος Καθηγητής της Φιλοσοφικής Σχολής στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.
«Θα ήθελα να υποστηρίξω ξανά ότι η καλλιέργεια των λεγόμενων “θετικών Επιστημών” και της Τεχνολογίας από ευρύτατο τμήμα του λαού-μας και στο μεγαλύτερο δυνατό βάθος, συνεχίζει να είναι στόχος εθνικός, μέγιστης σημασίας. Γιατί άραγε ο Ρήγας εκήρυξε την Ανάσταση του Γένους μέσα απ’ τον πρόλογο του έργου-του Φυσικής απάνθισμα (1790); Γιατί άραγε ο Κούμας δίδασκε Φυσική στις πλατείες της Σμύρνης (1810); Γιατί ο Βενιαμίν ο Λέσβιος ομιλεί για “ρητορική και ποιητική επιπολαιότητα” μέσα στην Αριθμητική-του (1818); Διότι όλοι είχαν προΐδει τον κίνδυνο του λογιωτατισμού που μας έπνιξε αργότερα―και μέχρι τώρα, ίσως;

Αλλωστε, έχει αποφενακισθεί πλέον η άποψη ότι το άτομο καθίσταται “πνευματικότερο” όταν μελετάει φιλολογίαν ή “ηθικότερο” όταν μελετάει θεολογίαν. Η Γνώση και το Ήθος ποτέ δεν αποδείχθηκαν συναρτήσεις παράλληλες... Ιδού γιατί ένα ρωμαλέο διδακτικό επιστημονικό περιοδικό σαν αυτό που φιλοξενεί αυτές τις γραμμές, μου φαίνεται ότι υπηρετεί ευθέως την ολομερή Ανάπτυξη του τόπου.»
Ο Θεοδόσιος Π. Τάσιος είναι Ομότιμος Καθηγητής στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο.
«Η μεγάλη πρόοδος στις θετικές επιστήμες και η συνακόλουθη ερευνητική εξειδίκευση έχουν ως συνέπεια τη δυσκολία κατανόησης από το ευρύτερο κοινό, ακόμα και από τους ενδιαφερόμενους και ιδιαίτερα καλλιεργημένους ανθρώπους, του περιεχομένου των ειδικών επιστημονικών περιοδικών. Στην άλλη όχθη, η κάλυψη των επιστημονικών θεμάτων από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης είναι αναγκαστικά επιφανειακή και πολύ συχνά επιπόλαιη.

Το κενό ανάμεσα στα δύο άκρα καλύπτουν με επιτυχία το Scientific American, και για μας τους Έλληνες η ελληνική του έκδοση. Το περιοδικό υπήρξε και εξακολουθεί να είναι ταγός στη μετάδοση αξιόπιστων επιστημονικών πληροφοριών που παρέχονται με τρόπο κατανοητό και συνάμα ευχάριστο. Θα ήταν ευχής έργο η ελληνική έκδοση του Scientific American να γίνει κομμάτι της ζωής όλων μας και ιδιαίτερα των νέων.»
Ο Δημήτριος Τριχόπουλος είναι Καθηγητής Επιδημιολογίας στις Ιατρικές Σχολές των Πανεπιστημίων Αθηνών και Harvard, και Ακαδημαϊκός.
«Ένα περιοδικό αποδεδειγμένα υψηλής ποιότητας, του οποίου σκοπός είναι η μετάδοση “σφριγηλών” νέων γνώσεων της επιστήμης και της τεχνολογίας στον μη ειδικό, κοινό άνθρωπο, αποτελεί μεγάλη προσφορά σε μια δημοκρατική κοινωνία της οποίας οι πολίτες συμμετέχουν στη λήψη αποφάσεων. Τέτοιο περιοδικό είναι το Scientific American. Η πρόσφατη έκδοσή του στα ελληνικά, με θαυμάσιες, δόκιμες μεταφράσεις και ωραιότατη εικονογράφηση, αποτελεί ένα μεγάλο βήμα μπροστά για τη χώρα μας. Διαβάζω ανελλιπώς το Scientific American στο πρωτότυπο για περίπου 30 χρόνια. Η έκδοσή του στα ελληνικά, με επιπρόσθετα θέματα γραμμένα από έλληνες επιστήμονες, ήταν από τις πιο ευχάριστες εκπλήξεις που είχα μετά την επιστροφή μου στην Ελλάδα. [...]

Θα ήθελα να προτρέψω τους υπεύθυνους πολίτες της χώρας μας, και ακόμη περισσότερο τους επιστήμονες, πολιτικούς, δημοσιογράφους, γονείς, καθηγητές, ιατρούς, αλλά και όλους όσοι αισθάνονται αγάπη για τον άνθρωπο και ευθύνη για την πορεία της ανθρωπότητας, να συμβάλουν στη μετάδοση αληθούς γνώσης προς όλους τους πολίτες. [...]»
Ο Γεώργιος Χρούσος είναι Καθηγητής Παιδιατρικής στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και Διευθυντής Παιδιατρικής στα Εθνικά Κέντρα Υγείας (NIH) των ΗΠΑ.
«Το Scientific American είναι ένα από τα παλαιότερα και πλέον αξιοσέβαστα περιοδικά στον κόσμο. Τα τελευταία 160 χρόνια, οι συγγραφείς μας ―συχνά οι καλύτεροι στον τομέα τους― ενημερώνουν αδιαλείπτως τους αναγνώστες μας σε ολόκληρο τον κόσμο σχετικά με τις τελευταίες επιστημονικές και τεχνολογικές εξελίξεις. Είμαστε υπερήφανοι γι’ αυτή την παράδοση, συγχρόνως όμως γνωρίζουμε ότι τα 160 χρόνια ζωής του περιοδικού αποτελούν απλώς μία στιγμή μπροστά στα 2.500 χρόνια επιστημονικής παράδοσης στην Ελλάδα ―τη χώρα που γέννησε τη σύγχρονη επιστήμη. Γι’ αυτό είμαστε ιδιαίτερα ευτυχείς για τη σύζευξη τούτων των δύο παραδόσεων μέσω της ελληνικής έκδοσης του Scientific Αmerican από τις Εκδόσεις Κάτοπτρο. [...]»
Dean Sanderson, Scientific American, Vice President