Αριθμοί

Ένας από τους πιο υποτιμημένους παράγοντες που επηρεάζουν τη ζωή στις ΗΠΑ είναι η αναλογία φύλου (sex ratio) ―ο αριθμός των αντρών ανά 100 γυναίκες. Ο παράγοντας αυτός έχει σοβαρές επιπτώσεις σε αρκετά ζητήματα, σημαντικό μεταξύ των οποίων είναι και η κοινωνική θέση των γυναικών.

Πριν από τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, οι μετανάστες, που ήταν κυρίως άντρες, συνέτειναν να διατηρείται η αναλογία φύλου υψηλά. Αλλά η περιοριστική νομοθεσία κατά τη δεκαετία του 1920 και η μεγάλη οικονομική κρίση της δεκαετίας του 1930 μείωσαν αυτή την εισροή στο ελάχιστο. Με αφετηρία, εξάλλου, τη δεκαετία του 1940, ο καρκίνος του πνεύμονα και οι καρδιαγγειακές παθήσεις, που και οι δύο προσέβαλλαν τους άντρες πολύ περισσότερο απ’ ό,τι τις γυναίκες, οδήγησαν στο να κλίνει η ζυγαριά υπέρ των γυναικών. Μετά το 1970, όμως, η αναλογία φύλου άρχισε και πάλι να αυξάνεται, καθώς η θνησιμότητα μειώθηκε περισσότερο στους άντρες απ’ ό,τι στις γυναίκες. Τα τελευταία χρόνια δε, η νόμιμη μετανάστευση, η οποία αφορά πια περισσότερο τις γυναίκες, αντισταθμίζεται, κατά τα φαινόμενα, από την παράνομη μετανάστευση, που φέρνει στη χώρα κυρίως άντρες.

Η μειωμένη αναλογία φύλου μεταξύ των ετών 1920 και 1970 είχε ως αποτέλεσμα οι άντρες να παντρεύονται πολύ νεότερές τους γυναίκες. Πιο σημαντικές ακόμα ήταν οι επιπτώσεις στις σχέσεις μεταξύ των δύο φύλων, σύμφωνα με δύο κοινωνικούς ψυχολόγους, την εκλιπούσα Marcia Guttentag, του Πανεπιστημίου Harvard, και τον Paul F. Secord, του Πανεπιστημίου τού Χιούστον. Οι δύο επιστήμονες θεωρούν τη μείωση της αναλογίας φύλου κατά το διάστημα αυτό ως τον παράγοντα που συνετέλεσε καίρια στην ανάπτυξη του σύγχρονου φεμινισμού.

Ακόμα και ύστερα από τα μισά του 20ού αιώνα, οι άντρες κυριαρχούσαν επί των γυναικών επειδή ήλεγχαν το κράτος, τη θρησκεία και τις επιχειρήσεις. Είχαν θεσμοθετημένα ισχυρότερη θέση και επέβαλλαν τις παραδοσιακές πατριαρχικές αντιλήψεις. Οι γυναίκες κατά κανόνα είχαν εξουσία μόνο στο σύντομο διάστημα πριν από το γάμο, όταν μπορούσαν να διαλέξουν μεταξύ υποψήφιων μνηστήρων.

Με τη μείωση του αριθμού αντρών σε ηλικία γάμου που άρχισε το 1920 περίπου, οι γυναίκες βρέθηκαν σε διπλά μειονεκτική θέση, διότι οι άντρες είχαν τη δυνατότητα να είναι πιο επιλεκτικοί, ενώ διατηρούσαν πολλά από τα πλεονεκτήματα αυτής της πιο πατριαρχικής περιόδου. Η αντίδραση πολλών γυναικών στην εντεινόμενα μειονεκτική θέση τους, σύμφωνα με τους Guttentag και Secord, ήταν να επαναπροσδιορίσουν τη σχέση τους με τους άντρες και να αγωνιστούν για την ανεξαρτησία τους. Αυτές οι εξελίξεις έφτασαν στο αποκορύφωμά τους με το φεμινιστικό κίνημα της δεκαετίας του 1960.

Η αυξανόμενη αναλογία φύλου κατά τις τελευταίες δεκαετίες δείχνει ότι οι Αμερικανίδες που βρίσκονται σε ηλικία αναζήτησης συντρόφου γίνονται, για δεύτερη φορά στην αμερικανική ιστορία, δυσεύρετο αγαθό στην «αγορά επιλογής συντρόφου», παρόλο που, τουλάχιστον για το κοντινό μέλλον, δεν θα είναι τόσο σπάνιες όσο σε παλιότερες εποχές. Η συμφέρουσα για τις γυναίκες αναλογία φύλου όπως διαμορφώνεται σήμερα, μαζί με την καλύτερη από ποτέ νομική τους διασφάλιση και με την αυξανόμενη υπεροχή τους στις εκπαιδευτικές επιδόσεις, μπορεί να οδηγήσει εύλογα σε μια άνευ προηγουμένου κατάσταση στην οποία εκείνες θα αποτελούν πλέον το κυρίαρχο φύλο.

Επιστημονικά Νέα - Νοέμβριος, 2005